ท่ามกลางบรรยากาศผู้เจรจาที่ COP29 กำลังดิ้นรนเพื่อสร้างฉันทามติเพิ่มเงินทุนเพื่อช่วยเหลือประเทศยากจน บทบาทของสหรัฐฯ ที่ลดน้อยลงทำให้จีนมีโอกาสมากขึ้น
แปลโดย: วันทนา อรรถสถาวร
การที่ประธานาธิบดีโดนัลด์ ทรัมป์ กลับมาดำรงตำแหน่งในทำเนียบขาวอีกครั้งในเร็ว ๆ นี้ ส่งผลให้ความน่าเชื่อถือของสหรัฐฯ ในการประชุมสหประชาชาติลดน้อยลง และเพิ่มแรงกดดันให้สหภาพยุโรปก้าวขึ้นมาเพื่อช่วยบรรลุข้อตกลงในการระดมความช่วยเหลือทางการเงินเพิ่มเติมสำหรับประเทศกำลังพัฒนา ในขณะที่จีนแสดงท่าทีต้องการมีส่วนช่วยในการทำให้เป้าหมายของ COP 29 เกิดขึ้นโดยไม่ต้องยืดเวลาการประชุมออกไป ตามคำกล่าวของผู้ที่คุ้นเคยกับกลยุทธ์การเจรจาของประเทศจีน
สถานะทางการทูตไม่เอื้ออำนวยจีน
อุปสรรคสำคัญคือสถานะของจีนทางการทูตยังอยู่ในฐานะประเทศกำลังพัฒนาในการเจรจาว่าด้วยสภาพอากาศของสหประชาชาติ ตลอดจนเป็นประเทศที่มีเศรษฐกิจใหญ่เป็นอันดับสองของโลกและเป็นผู้ผลิตเทคโนโลยีสีเขียวรายใหญ่
แหล่งข่าวระบุว่า จีนได้กำหนดเส้นตายในการถูกจัดประเภทเป็นประเทศผู้บริจาคอย่างเป็นทางการภายใต้ข้อตกลงปารีส แต่จีนก็ยินดีที่จะมีส่วนสนับสนุนด้วยความสมัครใจมากกว่า
เจ้าหน้าที่จีนเน้นย้ำซ้ำแล้วซ้ำเล่าว่าประเทศของตนได้จัดสรรเงินทุนโครงการมูลค่า 177,000 ล้านหยวน (8.16 แสนล้านบาท) เพื่อช่วยเหลือประเทศกำลังพัฒนาอื่น ๆ รับมือกับการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศตั้งแต่ปี 2016 (พ.ศ.2559) ซึ่งอยู่ในระดับเดียวกับเศรษฐกิจที่พัฒนาแล้วบางประเทศ
ผู้สังเกตุการณ์อยากให้จีนจับมือกับอียูใน COP 29
หลี่ ซัว ผู้อำนวยการสถาบันนโยบายสังคมเอเชีย ซึ่งติดตามนโยบายสภาพอากาศระหว่างประเทศของจีนอย่างใกล้ชิด กล่าวว่า หากจีนและสหภาพยุโรปสามารถร่วมมือกันอย่างมีประสิทธิภาพในวาระการประชุม COP29 นี้ จะช่วยเสริมสร้างรากฐานที่แข็งแกร่งสำหรับการปรับแนวทางริเริ่มด้านสิ่งแวดล้อมและเศรษฐกิจที่กว้างขึ้น และเป็นการปรับปรุงความสัมพันธ์ระดับทวิภาคี
“ทั้งสองฝ่ายจำเป็นต้องมีจุดเริ่มต้นที่แข็งแกร่งเพื่อจัดการกับข้อพิพาททางการค้า ซึ่งคล้ายกับการหารือระหว่างจีนและสหรัฐฯ ที่ช่วยสร้างเวทีสำหรับการบรรเทาสงครามการค้าในช่วงวาระแรกของทรัมป์”
จีนได้กลายมาเป็นบุคคลสำคัญที่มีบทบาทสำคัญเพิ่มมากขึ้นในการประชุมสุดยอดประจำปีว่าด้วยสภาพอากาศของ COP ในฐานะประเทศผู้ปล่อยก๊าซเรือนกระจกสูงสุดของโลก จีนสามารถทำอะไรได้มากกว่าประเทศอื่นใดเพื่อชะลอการเพิ่มขึ้นของอุณหภูมิโลก แต่ประเทศในเอเชียแห่งนี้ยังต้องดิ้นรนกับปัญหาเศรษฐกิจของตนเอง และไม่สามารถให้คำมั่นสัญญาว่าจะเพิ่มเงินทุนได้อย่างมีนัยสำคัญ ยิ่งไปกว่านั้น จีนยังโต้แย้งว่าจีนยังคงเป็นประเทศกำลังพัฒนาและประเทศที่พัฒนาอุตสาหกรรมก่อนควรแบกรับภาระหนักที่สุดในการชดเชยผลที่ตามมาของมลพิษคาร์บอนให้กับประเทศอื่น ๆ
จีนเรียกร้องให้สหรัฐรับผิดชอบต่อหายนะที่ตนก่อ
โฆษกกระทรวงต่างประเทศของจีนกล่าวเมื่อวันจันทร์ที่ผ่านมาว่า “ในฐานะประเทศพัฒนาแล้วที่มีเศรษฐกิจใหญ่ที่สุดและปล่อยก๊าซเรือนกระจกสะสมมากที่สุดในโลก สหรัฐฯ ควรต้องรับผิดชอบต่อผลการกระทำของตน ข้อตกลงปารีสระบุชัดเจนว่าใครจะเป็นผู้จ่ายเงินสำหรับข้อตกลงนี้”
การประชุมสุดยอดด้านสภาพอากาศในปีนี้เริ่มต้นได้ไม่ดีเท่าที่ควร ผู้เจรจามีความคืบหน้าเพียงเล็กน้อยในวัตถุประสงค์หลักของพวกเขา นั่นคือการกำหนดเป้าหมายใหม่หลังปี 2025 สำหรับประเทศร่ำรวยในการระดมเงินเพื่อช่วยเหลือประเทศยากจนในการลดการปล่อยก๊าซเรือนกระจกและปรับตัวให้เข้ากับสภาพอากาศที่เลวร้ายยิ่งขึ้น ในขณะเดียวกัน ซาอุดีอาระเบียกำลังเป็นผู้นำในการผลักดันความพยายามที่จะย้ำและนำข้อตกลงในปีที่แล้วในการเปลี่ยนผ่านจากเชื้อเพลิงฟอสซิลไปปฏิบัติ
อาเซอร์ไบจานซึ่งเป็นประเทศเจ้าภาพต้องดิ้นรนเพื่อให้ประเทศต่าง ๆ มีความเห็นตรงกันในทั้งสองด้าน ในขณะที่ประธานาธิบดีของอาเซอร์ไบจานสร้างความขัดแย้งด้วยการดูหมิ่นประเทศอื่นและปกป้องพลังงานที่สกปรก แหล่งข่าวจากทางการจีนกล่าวว่าจีนต้องการช่วยให้การเป็นประธานการประชุม COP29 ประสบความสำเร็จในการประชุมปีนี้
สหรัฐสูญเสียฐานะผู้นำ ยกให้จีนเข้ามามีบทบาทแทน
วิธีหนึ่งที่อาจเกิดขึ้นได้คือสหภาพยุโรปและจีนต้องประนีประนอมกันเรื่องการสนับสนุนทางการเงิน เนื่องจากคาดว่าสหรัฐฯ จะเป็นเพียงผู้สนับสนุนทางการเงินสาธารณะด้านสภาพอากาศเพียงเล็กน้อยในอีก 4 ปีข้างหน้า อย่างน้อยที่สุด สหรัฐฯ ก็สูญเสียอิทธิพลบางส่วนในการเรียกร้องให้มีข้อตกลงที่เข้มงวดยิ่งขึ้นเพื่อให้จีนเข้ามามีบทบาททางการเงินอย่างชัดเจนมากขึ้น
นั่นทำให้สหภาพยุโรปเปิดช่องให้มีการเรียกร้องให้มีการกำหนดข้อความในข้อตกลงขั้นสุดท้ายที่สนับสนุนการบริจาคโดยสมัครใจมากขึ้นแทน พร้อมด้วยการจัดทำบัญชีที่โปร่งใสมากขึ้นเกี่ยวกับจำนวนเงินที่ประเทศต่าง ๆ มอบให้ภายหลังการดำเนินการ
เมื่อวันจันทร์ที่ผ่านมา หัวหน้าฝ่ายสภาพอากาศของสหภาพยุโรปนายวอปเก โฮกสตราได้ส่งสัญญาณว่าจีนยินดีที่จะให้คำมั่นโดยสมัครใจในการจัดหาเงินทุนเพื่อสภาพอากาศให้กับประเทศกำลังพัฒนา
“ประเทศเหล่านี้ยินดีที่จะก้าวไปข้างหน้า” เขากล่าวในการแถลงข่าวเมื่อวันจันทร์ โดยหมายถึงจีนและประเทศอื่นๆ เช่น สิงคโปร์ เกาหลีใต้ และประเทศอ่าวเปอร์เซียที่ร่ำรวยน้ำมัน “นี่คือการแก้ไขปัญหาใหญ่ที่สุดอย่างหนึ่งที่มนุษยชาติต้องเผชิญอยู่ในขณะนี้”
ที่มา: https://www.bloomberg.com/news/articles/2024-11-18/cop29-where-china-stands-on-tough-climate-finance-negotiations?srnd=homepage-asia
