ชาวบลูโซนทั่วโลกขึ้นชื่อว่าอายุยืนและสุขภาพดี เคล็ดลับของพวกเขาคือการใช้ชีวิตที่เน้นความสัมพันธ์ในครอบครัว การออกกำลังกายอย่างสม่ำเสมอ และอาหารจากพืช ผลลัพธ์คือคุณภาพชีวิตที่ดีและการมีสุขภาพที่แข็งแรงในระยะยาว
แดน บิวต์เนอร์ (Dan Buettner) นักเขียนเจ้าของผลงาน The Blue Zones Kitchen 100 Recipes to Live to 100 หนังสือขายดีของเดอะนิวยอร์กไทมส์ คิดค้นคำเรียกพื้นที่ที่มีกลุ่มคนอายุยืนที่สุดในโลกอยู่รวมตัวกันทั่วโลกว่า บลูโซน (Blue zone)
การนำแนวทางของ “บลูโซน” มาปรับใช้ในชีวิตประจำวันสามารถช่วยยกระดับคุณภาพชีวิตให้ยืนยาวและมีสุขภาพดีขึ้นได้จริง เพราะหลักการในบลูโซนได้รับการสนับสนุนจากการวิจัยที่ชี้ว่าการกินอาหารที่ดี ออกกำลังกายอย่างสม่ำเสมอ สร้างเครือข่ายสังคม และการมีจุดมุ่งหมายในการใช้ชีวิตล้วนมีส่วนช่วยลดความเสี่ยงของโรคเรื้อรัง เช่น โรคหัวใจ มะเร็ง และโรคสมองเสื่อม
4 เคล็ดลับที่ช่วยเพิ่มอายุขัย ฉบับ “บลูโซน”
การนำหลักการจาก “บลูโซน” มาใช้ในชีวิตประจำวันสามารถช่วยเพิ่มความยืนยาวและสุขภาพที่ดีได้ โดยมีเคล็ดลับสำคัญที่สามารถเริ่มต้นได้ง่าย ๆ ได้แก่
- เน้นอาหารจากพืช พยายามเพิ่มผัก ผลไม้ ถั่ว และธัญพืชในทุกมื้อ ลดการบริโภคเนื้อสัตว์และอาหารแปรรูป ซึ่งสอดคล้องกับหลักการกินพืชเป็นหลักของชุมชนบลูโซน เช่น ชาวโอกินาว่าและชาวนิโคยา
- เคลื่อนไหวร่างกายตลอดวัน เลือกทำกิจกรรมที่ช่วยให้ได้เคลื่อนไหวอยู่เสมอ เช่น เดินแทนการนั่งนาน ๆ ทำงานบ้าน หรือทำสวน ซึ่งเป็นวิธีที่คนในบลูโซนออกกำลังกายแบบธรรมชาติ
- ให้ความสำคัญกับความสัมพันธ์และสังคม ใช้เวลาอยู่กับครอบครัว เพื่อนฝูง และสร้างเครือข่ายทางสังคมที่สนับสนุนซึ่งกันและกัน เช่น กลุ่ม “โมอาย” ในโอกินาว่า ซึ่งช่วยเสริมสุขภาพจิตและลดความเครียด
- สร้างจุดมุ่งหมายในชีวิต ค้นหา “อิคิไก” หรือเหตุผลในการมีชีวิตของตนเอง และใช้ชีวิตให้มีความหมาย เพื่อเพิ่มแรงบันดาลใจและความสุขในทุกวัน
ประกอบด้วย 5 โซน ได้แก่ 1. โอกินาวา ญี่ปุ่น (Okinawa, Japan) 2. ซาร์ดิเนีย อิตาลี (Sardinia, Italy) 3. นิโคยา คอสตาริกา (Nicoya, Costa Rica) 4. อิคาเรีย กรีซ (Icaria, Greece) และ 5. กลุ่มคริสเตียนเซเวนต์เดย์แอดเวนติสต์ในเมืองโลมาลินดา รัฐแคลิฟอร์เนีย สหรัฐอเมริกา (Seventh-Day Adventists, Loma Linda, California, USA)
อิคาเรีย เกาะแห่งการลืมวันเวลา
สูตรลับชีวิตยืนยาวจากทะเลอีเจียน
เกาะอิคาเรียในกรีซไม่ได้เป็นแค่สถานที่ท่องเที่ยวธรรมดา แต่ยังมีชื่อเสียงในฐานะดินแดนที่ผู้คนลืมความตายไป ที่นี่ผู้คนมีอายุยืนยาวเกิน 90 ปีโดยไม่ค่อยพบโรคเรื้อรังที่เป็นปัญหา จุดเด่นของอิคาเรียไม่ใช่แค่ภูมิประเทศที่สวยงามและสงบ แต่คือการใช้ชีวิตที่เรียบง่าย ผสมผสานกับวัฒนธรรมและธรรมชาติอย่างลงตัว จนกลายเป็น “สูตรลับ” ของอายุยืนยาว
- ใช้ชีวิตเคลื่อนไหวกลางแจ้ง ชาวอิคาเรียนิยมทำสวน เดินเล่นในชุมชน โดยไม่จำเป็นต้องออกกำลังกายหนัก
- อาหารแบบเมดิเตอร์เรเนียน เน้นผัก ผลไม้ ธัญพืช และน้ำมันมะกอก ซึ่งมีไขมันไม่อิ่มตัวดีต่อสุขภาพหัวใจ
- การดื่มชาสมุนไพร ชาสมุนไพรอย่างโรสแมรี่และออริกาโน มีสารต้านอนุมูลอิสระที่ช่วยในการขับปัสสาวะ ลดความดันโลหิต
- งีบหลับช่วงบ่าย การงีบหลับช่วยลดระดับฮอร์โมนความเครียดและส่งผลดีต่อสุขภาพหัวใจ
- งดอาหารเป็นครั้งคราว ตามศาสนาของชาวอิคาเรียพวกเขาต้องอดอาหารช่วงพิเศษ ซึ่งเป็นการลดปริมาณแคลอรีโดยธรรมชาติ
- ความสัมพันธ์กับครอบครัวและเพื่อน ความผูกพันกับคนรอบตัว เป็นอีกปัจจัยหนึ่งที่ส่งเสริมความสุข ทำให้อายุยืน
โลมาลินดา แคลิฟอร์เนีย
มีอายุยืนยาว ด้วยแนวทางสุขภาพ
ชุมชนโลมาลินดาในรัฐแคลิฟอร์เนีย เป็นอีกหนึ่งพื้นที่ที่ได้รับการยอมรับว่าเป็น “บลูโซน” หรือเขตที่ผู้คนมีอายุยืนยาวกว่าค่าเฉลี่ย โดยเฉพาะกลุ่มคริสตจักรเซเวนธ์เดย์แอดเวนติสต์ซึ่งเน้นแนวทางสุขภาพแบบองค์รวมที่ส่งผลให้สมาชิกมีอายุยืนยาวกว่าคนทั่วไปถึง 10 ปี หลักปฏิบัติที่โดดเด่นของชุมชนนี้ได้แก่
- การพักผ่อนทางจิตวิญญาณ สมาชิกคริสตจักรให้ความสำคัญกับการหยุดพักสัปดาห์ละครั้งเพื่อเสริมสร้างจิตวิญญาณ ผ่อนคลายจากความเครียด และใช้เวลาคุณภาพกับครอบครัวและธรรมชาติ
- การรักษาน้ำหนักสมดุล ชาวโลมาลินดาส่วนใหญ่มีดัชนีมวลกายที่สมดุล โดยเน้นการออกกำลังกายอย่างสม่ำเสมอ และลดการบริโภคเนื้อสัตว์
- ออกกำลังกายอย่างสม่ำเสมอ การเดินและทำกิจกรรมเบาๆ เป็นประจำช่วยลดความเสี่ยงของโรคหัวใจและมะเร็งบางชนิด
- การใช้ชีวิตร่วมกับเพื่อนที่มีแนวคิดเหมือนกัน ชาวโลมาลินดาได้รับการสนับสนุนจากชุมชนให้ดูแลสุขภาพร่วมกันและแบ่งปันค่านิยมที่คล้ายกัน
- กินถั่วเป็นของว่าง การบริโภคถั่วบ่อยครั้งมีผลดีต่อหัวใจและลดความเสี่ยงของโรคหัวใจและมะเร็ง
- ตอบแทนสังคม การอุทิศตนเพื่อช่วยเหลือผู้อื่นส่งเสริมความรู้สึกมีจุดมุ่งหมายและสุขภาพจิตที่ดี
- รับประทานพืชผักมากขึ้น คริสตจักรสนับสนุนการบริโภคอาหารจากพืชตามคำสอนในพระคัมภีร์ ซึ่งช่วยลดความเสี่ยงของโรคมะเร็งและโรคเรื้อรัง
- ดื่มน้ำให้เพียงพอ การดื่มน้ำมากๆ ช่วยลดความเสี่ยงของโรคหัวใจและภาวะขาดน้ำ
ซาร์ดิเนีย อิตาลี
กับวิถีชีวิตที่สอนเคล็ดลับอายุยืน
ซาร์ดิเนีย, เกาะที่ตั้งอยู่ในทะเลเมดิเตอร์เรเนียน เป็นที่รู้จักในฐานะภูมิภาค “บลูโซน” แห่งแรก ซึ่งเป็นที่อยู่ของผู้ชายที่มีอายุยืนยาวที่สุดในโลก จากการวิจัยในปี 2547 พบว่า ยีน M26 ที่หายากซึ่งมีการสืบทอดในประชากรท้องถิ่นอาจเป็นปัจจัยสำคัญที่ส่งผลให้อายุยืน และเนื่องจากความโดดเดี่ยวทางภูมิศาสตร์ ยีนของชาวซาร์ดิเนียยังคงเด่นชัดและไม่ถูกเจือจางจากภายนอก ส่งผลให้พื้นที่นี้มีจำนวนผู้สูงวัยที่มีอายุยืนมากกว่าประเทศสหรัฐอเมริกาเกือบสิบเท่าต่อประชากรหัว
อย่างไรก็ตาม นอกเหนือจากปัจจัยทางพันธุกรรมแล้ว รูปแบบการใช้ชีวิตของชาวซาร์ดิเนียยังเป็นปัจจัยสำคัญที่มีส่วนทำให้อายุยืนยาว
- วิถีชีวิตที่ใกล้ชิดธรรมชาติ ชาวซาร์ดิเนียยังคงทำกิจกรรมแบบดั้งเดิม เช่น การล่าสัตว์ ตกปลา และทำการเกษตร พวกเขาเก็บเกี่ยวอาหารจากธรรมชาติที่พวกเขากิน ซึ่งช่วยส่งเสริมการออกกำลังกายและลดการพึ่งพาอาหารแปรรูป
- ความสัมพันธ์ในครอบครัวและชุมชนที่แน่นแฟ้น ความผูกพันระหว่างครอบครัวและชุมชนในซาร์ดิเนียมีความสำคัญมาก ชาวซาร์ดิเนียมักจะใช้เวลาอยู่กับครอบครัวและเพื่อนสนิท การมีเครือข่ายสังคมที่แข็งแกร่งช่วยลดความเครียดและเสริมสร้างสุขภาพจิต
- การใช้ชีวิตเรียบง่ายและเต็มไปด้วยเสียงหัวเราะ ความเรียบง่ายและความสนุกสนานเป็นส่วนหนึ่งของชีวิตประจำวัน ชาวซาร์ดิเนียมักมีอารมณ์ขั้นสูงและใช้ชีวิตแบบผ่อนคลาย
- การดื่มไวน์แบบพอประมาณ ไวน์ท้องถิ่นอย่าง “คานนอนเนา” (Cannonau) ที่อุดมไปด้วยสารต้านอนุมูลอิสระกลายเป็นส่วนหนึ่งของวิถีชีวิต ซึ่งชาวซาร์ดิเนียเชื่อว่าช่วยลดความเสี่ยงต่อโรคหัวใจ
โอกินาว่า ประเทศญี่ปุ่น
ความลับของผู้หญิงที่อายุยืนที่สุดในโลก
หมู่เกาะโอกินาว่าทางตอนใต้ของญี่ปุ่นได้รับการขนานนามว่าเป็น “ดินแดนแห่งอมตะ” เนื่องจากประชากรที่มีอายุยืนยาว โดยเฉพาะในหมู่ผู้หญิง ซึ่งมีอัตราการเป็นมะเร็ง โรคหัวใจ และสมองเสื่อมต่ำกว่าประเทศตะวันตกอย่างมาก วิถีชีวิตที่เอื้อต่ออายุยืนและสุขภาพดีของพวกเขาสะท้อนให้เห็นในปัจจัยสำคัญที่ควรค่าแก่การเรียนรู้และนำไปปรับใช้ ได้แก่
- “อิคิไก” (Ikigai) ชาวโอกินาว่ามีความมุ่งมั่นต่อชีวิตและรู้ถึงเหตุผลที่ตื่นขึ้นมาในแต่ละวัน เรียกว่ามี “อิคิไก” ซึ่งเป็นแรงผลักดันให้พวกเขามีความรับผิดชอบและรู้สึกมีคุณค่า ส่งผลให้สุขภาพจิตดีและชีวิตมีความหมาย
- เครือข่ายทางสังคม “โมอาย” (Moai) ชาวโอกินาว่ามีระบบเพื่อนที่แข็งแกร่ง เรียกว่า “โมอาย” ซึ่งเป็นกลุ่มเพื่อนตลอดชีวิตที่ช่วยเหลือกันและกัน เป็นเครือข่ายสังคมที่ช่วยลดความเครียด เพิ่มความอบอุ่นใจ และส่งเสริมสุขภาพทางอารมณ์
- อาหารจากพืชเป็นหลัก ชาวโอกินาว่าส่วนใหญ่บริโภคอาหารจากพืช เช่น มันเทศ เต้าหู้ และผักผัดที่มีสารอาหารสูงและแคลอรีต่ำ นอกจากนี้ ผักที่เรียกว่า “โกยะ” ซึ่งมีสารต้านอนุมูลอิสระและสารช่วยลดน้ำตาลในเลือด ยังเป็นส่วนสำคัญในอาหารประจำวัน แม้ว่าพวกเขาจะบริโภคหมูบ้างในบางโอกาส แต่โดยทั่วไปกินในปริมาณเล็กน้อยเท่านั้น
นิโคยา คอสตาริกา
บลูโซนแห่งละตินอเมริกา
นิโคยา คาบสมุทรที่เงียบสงบในคอสตาริกา ถือเป็นหนึ่งในบลูโซนที่มีผู้สูงอายุอายุยืนมากที่สุดแห่งหนึ่งในโลก ชาวนิโคยาได้แสดงให้เห็นถึงวิถีชีวิตที่ยั่งยืนและมีสุขภาพดี ซึ่งได้รับการสนับสนุนจากปัจจัยสำคัญหลายประการ
- “Plan de Vida” หรือความรู้สึกถึงจุดมุ่งหมาย ผู้สูงอายุในนิโคยามี “แผนชีวิต” ที่ช่วยให้พวกเขามีเหตุผลในการใช้ชีวิตอยู่ ด้วยทัศนคติเชิงบวกและการตื่นตัวทางจิตใจ ซึ่งช่วยให้พวกเขารู้สึกมีคุณค่าและอยากทำประโยชน์ต่อส่วนรวม
- การดื่มน้ำที่มีแร่ธาตุสูง น้ำในนิโคยามีแคลเซียมสูงกว่าน้ำทั่วไป ซึ่งอาจมีส่วนในการช่วยลดโรคหัวใจและเสริมสร้างกระดูกให้แข็งแรง ทำให้มีอัตรากระดูกสะโพกหักต่ำกว่าในพื้นที่อื่น ๆ
- การเน้นความสัมพันธ์ในครอบครัว ผู้สูงอายุในนิโคยามักอาศัยอยู่ร่วมกับครอบครัว โดยลูกหลานคอยดูแลสนับสนุน ทำให้ผู้สูงอายุรู้สึกถึงความเป็นส่วนหนึ่งและมีจุดมุ่งหมายในการมีชีวิตอยู่
- มื้อเย็นที่เบาและอาหารที่มีคุณค่าทางโภชนาการสูง ชาวนิโคยานิยมทานมื้อเย็นแบบเบา โดยอาหารของพวกเขามักจะเป็นสไตล์เมโสอเมริกัน เน้นการบริโภค “สามพี่น้อง” แห่งเกษตรกรรม ได้แก่ สควอช ข้าวโพด และถั่ว ซึ่งเป็นอาหารที่ให้พลังงานอย่างยั่งยืนและส่งผลดีต่อสุขภาพ
ที่มา : bluezones.com
