“คะแนนความดี “ไม่มีไม่ได้เดินทาง

เผยจีนใช้ไม้แข็งควบคุมคนไม่ให้กระทำผิด ตัดคะแนนความประพฤติหากคะแนนไม่พอหมดสิทธิ์ซื้อตั๋ว “เครื่องบิน-รถไฟ” เผยปี 61 ตัดสิทธิ์ไป 22.5 ล้านคน

สำนักข่าวต่างประเทศรายงานข่าวที่น่าสนใจ โดยเฉพาะการบริหารจัดการประชากรในประเทศจีนที่มีจำนวนมากที่สุดในโลก เพื่อให้สอดรับกับระบบสาธารณูปโภคต่างภายในประเทศ โดยหนึ่งในกฎที่เข้ามาจัดการคือ “คะแนนความประพฤติ” ซึ่งทางการจีนเรียกว่า Social Credit หรือคะแนนความดี ที่ควบคุมโดย National Public Credit Information Center ของทางการจีน

คะแนนใน Social Credit จะเป็นระบบที่บันทึกให้กับชาวจีนทุกคน เพื่อใช้ตัดคะแนนความประพฤติ และมีผลต่อการเข้าถึงระบบสาธารณูปโภค ระบบขนส่งต่างของประเทศ โดยหากคะแนนถูกตัดเกินกว่าที่กำหนด ก็อาจไม่มีสิทธิ์ซื้อตั๋วเครื่องบิน หรือตั๋วรถไฟความเร็วสูงเพื่อเดินทางได้

ระบบ Social Credit ในจีนถูกนำมาใช้เมื่อปี 2557 และในปี 2561 ทางการจีนตัดสิทธิ์การซื้อตั๋วเครื่องบิน ของประชากรไปถึง 17.5 ล้านคน และตัดสิทธิ์การซื้อตั๋วรถไฟความเร็วสูงไปอีก 5.5 ล้านคน เนื่องจากคะแนนความดีไม่เพียงพอ

ส่วนประเด็นที่ว่า ทางการจีนใช้วิธีตรวจสอบได้อย่างไรนั้น จีนนำเทคโนโลยีจดจำใบหน้ามาใช้กับประชากรตัวเอง และหากกระทำผิดต่างๆ ในสังคม เช่นฝ่าฝืนกฎหมายจราจร ไม่ชำระค่าปรับตามความผิด การสูบบุหรี่ในที่ห้าม เมื่อระบบบันทึกภาพได้จะถูกส่งเข้าส่วนกลางเพื่อให้ตัดคะแนนตามบัตรประจำตัว และเป็นวิธีการควบคุมพฤติกรรมของประชากรที่ได้ผล เนื่องจากเมื่อผู้ที่มีคะแนนความดีไม่พอไปซื้อตั๋วโดยสาร จุดจำหน่ายจะไม่สามารถออกตั๋วโดยสารให้ได้ โดยระบบจะงดเว้นไม่ให้ซื้อตั๋วเดินทางทั้งเครื่องบินและรถไฟความเร็วสูงเป็นเวลา 1 ปีเต็มสำหรับผู้ที่มีคะแนนความประพฤติไม่เพียงพอ  

โดยนับตั้งแต่ปี 2557 ที่จีนนำระบบคะแนนความดีมาใช้งาน ประชาชนบางส่วนมองว่าเป็นเรื่องดีที่จะใช้ระบบเข้ามาควบคุมความประพฤติในสังคม แต่ก็มีเสียงคัดค้านด้วยเช่นกัน โดยเฉพาะข้อกังวลว่าระบบจะทำให้ขาดความเป็นส่วนตัวในการใช้ชีวิตประจำวัน รวมถึงเป็นการลดรอนสิทธิและเสรีภาพ

The Sun, Independent