หมดยุคทองโซลาร์เซลล์ไทยในตลาดอเมริกา? เมื่อกำแพงภาษีสูงลิบ 972% ถาโถมเข้าใส่ผู้ส่งออกไทย ฉุดการส่งออกร่วงหนัก 52% ในไตรมาสแรกปีนี้ และอาจทำให้การส่งออกเหลือเกือบศูนย์ภายในปีหน้า ทำลายส่งออก 8.5 หมื่นล้าน ขณะที่คู่แข่งในภูมิภาคเดียวกันกลับได้รับผลกระทบน้อยกว่าหลายเท่า
เมื่อวันที่ 21 เมษายน 2568 รัฐบาลสหรัฐอเมริกาได้ประกาศมาตรการที่สร้างความตกใจให้วงการพลังงานทดแทนไทย ด้วยการเรียกเก็บภาษีโซลาร์เซลล์ไทยในอัตราสูงถึง 972.23% นับเป็นอัตราภาษีที่สูงลิบจนแทบไม่เคยมีในประวัติศาสตร์การค้าระหว่างประเทศ ส่งผลกระทบรุนแรงต่ออุตสาหกรรมที่กำลังเติบโตและมีมูลค่าส่งออกกว่า 8.5 หมื่นล้านบาทต่อปี
เหตุผลที่สหรัฐฯ เรียกเก็บภาษีสูง
สหรัฐฯ พบว่าการส่งออกโซลาร์เซลล์จากไทยในช่วงปี 2558-2566 เพิ่มขึ้นถึง 47 เท่าภายในเวลาเพียง 8 ปี ซึ่งสหรัฐฯ มองว่าเป็นผลจากการย้ายฐานการผลิตของผู้ประกอบการจีนมายังไทยและประเทศอื่นๆ ในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ เพื่อหลบเลี่ยงมาตรการทางภาษีของสหรัฐฯ ที่มีต่อจีน
สหรัฐฯ จึงเริ่มการไต่สวนการทุ่มตลาด (AD) และการอุดหนุน (CVD) ต่อสินค้าโซลาร์เซลล์จากไทย ควบคู่ไปกับมาเลเซีย เวียดนาม และกัมพูชา ตั้งแต่เดือนเมษายน 2567
อัตราภาษีที่สูงลิ่ว
ภาษีที่สหรัฐฯ ประกาศเรียกเก็บประกอบด้วย
- ภาษีต่อต้านการทุ่มตลาด (AD): 111.45% – 172.68% (เพิ่มขึ้นจากอัตราขั้นต้นที่ 57.66% – 154.68%)
- ภาษีต่อต้านการอุดหนุน (CVD): 263.74% – 799.55% (เพิ่มขึ้นจากอัตราขั้นต้นที่ 0.14% – 34.52%)
รวมแล้วบริษัทไทยต้องเผชิญกับภาระภาษีรวมสูงถึง 375.19% – 972.23% โดย
- บริษัททรินา โซลาร์ ถูกเก็บภาษีรวม 375.19% (จากเดิม 77.99%)
- บริษัทซันไชน์ อิเลคทริคอล และไท่ฮั้ว นิว เอ็นเนอร์ยี ถูกเก็บภาษีรวมสูงถึง 972.23% (จากเดิม 189.20%)
- บริษัทอื่นๆ ถูกเก็บภาษีรวม 375.19% (จากเดิม 80.72%)
ผลกระทบรุนแรงต่อการส่งออกไทย
ในปี 2567 ไทยส่งออกแผงโซลาร์เซลล์และชิ้นส่วนไปสหรัฐฯ คิดเป็นมูลค่า 85,020 ล้านบาท หรือ 89.6% ของมูลค่าการส่งออกสินค้าประเภทนี้ทั้งหมด โดยมีผู้ส่งออกแผงโซลาร์เซลล์ 16 ราย และผู้ส่งออกชิ้นส่วน 9 ราย
SCB EIC คาดการณ์ว่าการส่งออกโซลาร์เซลล์ของไทยไปยังสหรัฐฯ จะหดตัวเกือบเป็นศูนย์ภายในปี 2569 เนื่องจาก
- การสูญเสียความสามารถในการแข่งขันด้านราคา
ไทยต้องเผชิญกับอัตราภาษีที่สูงกว่าประเทศคู่แข่งอย่างมีนัยสำคัญ:
- ไทย: อัตราภาษีต่ำสุด 375.19%
- มาเลเซีย: อัตราภาษีต่ำสุด 14.64%
- เวียดนาม: อัตราภาษีต่ำสุด 120.69%
ขณะที่ประเทศอื่นๆ เช่น ลาว อินโดนีเซีย อินเดีย และเกาหลีใต้ ไม่ถูกเรียกเก็บภาษีเพิ่มเติม
- ส่วนแบ่งตลาดลดลงอย่างรวดเร็ว
ผลกระทบเริ่มเห็นได้ชัดตั้งแต่การเรียกเก็บภาษีขั้นต้น
- ส่วนแบ่งตลาดโซลาร์เซลล์ของไทยในสหรัฐฯ ลดลงเหลือ 6% ในช่วง 2 เดือนแรกของปี 2568 จากเดิม 28% ในช่วงเดียวกันของปี 2567
- มูลค่าการส่งออกในไตรมาสแรกของปี 2568 หดตัวถึง 52% เหลือเพียง 12,623 ล้านบาท จาก 26,369 ล้านบาทในช่วงเดียวกันของปีก่อน
ประเทศคู่แข่งได้ประโยชน์
ในขณะที่ไทยสูญเสียส่วนแบ่งตลาด ประเทศคู่แข่งกลับได้รับประโยชน์
- อินโดนีเซีย: ส่วนแบ่งตลาดเพิ่มจาก 2% เป็น 16%
- ลาวและอินเดีย: มีส่วนแบ่งตลาดเติบโตชัดเจน
เมื่อคณะกรรมาธิการการค้าระหว่างประเทศสหรัฐฯ ยืนยันอัตราภาษีขั้นสุดท้ายในวันที่ 6 มิถุนายน 2568 คาดว่าจะส่งผลให้การส่งออกโซลาร์เซลล์ของไทยไปสหรัฐฯ แทบจะหยุดชะงักสมบูรณ์ภายในปี 2569
กลยุทธ์รับมือผู้ผลิตโซลาร์เซลล์ไทย
SCB EIC ได้แนะนำแนวทางสำหรับผู้ผลิตแผงโซลาร์เซลล์และชิ้นส่วนในไทย เพื่อรับมือกับผลกระทบจากมาตรการภาษีของสหรัฐฯ โดยสามารถแบ่งเป็น 3 วิธีง่าย ๆ ดังนี้
- เปลี่ยนเส้นทางการส่งออก
- ให้กลายเป็นซัพพลายเออร์ชิ้นส่วนกลางให้กับโรงงานผลิตโซลาร์เซลล์ในประเทศที่ไม่ถูกผลกระทบจากสงครามการค้า เช่น แทนที่จะส่งแผงโซลาร์เซลล์ไปสหรัฐฯ อาจส่งชิ้นส่วนไปยังโรงงานในอินเดีย หรือประเทศอื่น ๆ ที่ยังไม่มีปัญหาเรื่องภาษี
- ขยายตลาดส่งออก
- มุ่งเน้นขายโซลาร์เซลล์ไปยังประเทศที่มีศักยภาพ เช่น อินเดีย ตะวันออกกลาง ยุโรป และออสเตรเลีย ซึ่งต่างก็สนับสนุนโครงการใช้พลังงานแสงอาทิตย์ในประเทศของตน
- ขยายธุรกิจพลังงานสะอาด
- นำความเชี่ยวชาญและต้นทุนที่ได้เปรียบมาใช้ในการผลิตไฟฟ้าจากพลังงานสะอาด เพื่อสร้างรายได้ทั้งในไทยและต่างประเทศ โดยเน้นการติดตั้งโซลาร์เซลล์ทั้งบนพื้นดินและบนหลังคา (solar rooftop) ซึ่งเป็นธุรกิจที่มีแนวโน้มเติบโตในอนาคต
สรุปง่าย ๆ คือ ผู้ผลิตไทยสามารถปรับกลยุทธ์โดยเน้นเป็นซัพพลายเออร์ชิ้นส่วน ขยายตลาดไปยังประเทศที่สนับสนุนพลังงานสะอาด และสร้างรายได้จากธุรกิจพลังงานสะอาดทั้งในและต่างประเทศ
อ้างอิง
https://www.amarintv.com/spotlight/economy/512807
https://www.scbeic.com/th/detail/product/Tariffshock-Solar-250425
บทความอื่น ที่น่าสนใจ
สหรัฐฯ เดือด! “ถล่ม” ภาษีโซลาร์เซลล์ไทย 375% กระทบส่งออกเฉียดแสนล้าน สะเทือนพลังงานสะอาดทั่วโลก
