ชาวสวนร้องไห้! ตลาดทุเรียนไทยอาจเสียหาย 4 หมื่นล้าน ถูกเวียดนาม'สวมสิทธิ์' ส่งออก - จีนบุกรุกป่าสงวนปลูกเอง

จากที่เคยครองอันดับหนึ่งส่งออกทุเรียนไปจีนอย่างมั่นคง ไทยกำลังเผชิญกับวิกฤตใหญ่ ส่วนแบ่งทุเรียนไทยในตลาดจีน ร่วง 11% หลังโดนเวียดนาม ‘สวมสิทธิ์’ ส่งออก ขณะที่จีนบุกรุกป่าสงวนไทยปลูกเอง อาจทำให้สูญเสียตำแหน่งผู้นำตลาดมูลค่าถึง 4 หมื่นล้านบาท

ไม่ใช่แค่คู่แข่งภายนอกที่รุกรานเข้ามา แต่ยังมีปัญหาภายในที่ทวีความรุนแรง – ตั้งแต่การบุกรุกพื้นที่ป่าสงวนเพื่อขยายไร่ทุเรียนอย่างผิดกฎหมาย ไปจนถึงการปลอมแปลงแหล่งกำเนิดสินค้าจากประเทศเพื่อนบ้าน

สัญญาณเตือนจากตัวเลข

สถิติที่น่าตกใจ ส่วนแบ่งตลาดทุเรียนไทยในจีนร่วงลงจาก 68% ในปี 2566 เหลือเพียง 57% ในปี 2567 ในขณะที่เวียดนามก้าวขึ้นมาเป็นอันดับหนึ่งด้วยปริมาณส่งออก 32,750 ตัน มูลค่า 161 ล้านดอลลาร์สหรัฐ

ตัวเลขที่ซ่อนเรื่องราว

เวียดนาม : มูลค่าส่งออกทุเรียนสูงถึง 3,300 ล้านเหรียญสหรัฐในปี 2567
ไทย : ยังครองตำแหน่งแชมป์ส่งออกทุเรียนโดยรวม แต่ส่วนแบ่งตลาดจีนลดลงอย่างต่อเนื่อง
ทุเรียนจีน : ทั้งพันธุ์ไหหลำและกวางตุ้งเพิ่มผลผลิต 4 เท่าใน 1 ปี

Cr. ภาพ : konnakhon.com

การบุกรุกป่าสงวนไทยเพื่อปลูกทุเรียนของทุนจีน

ปรากฏการณ์ “นอมินีจีน” กับการบุกรุกป่าสงวนไทยปลูกทุเรียน หนึ่งในปัญหาใหญ่ที่กำลังคุกคามอุตสาหกรรมทุเรียนไทยคือ การที่นักลงทุนจีนใช้นอมินีไทยซื้อที่ดินในเขตป่าสงวนเพื่อขยายพื้นที่ปลูกทุเรียนอย่างผิดกฎหมาย โดยเฉพาะในพื้นที่ภาคใต้และภาคตะวันออก

ผลกระทบที่ตามมา

ระบบนิเวศถูกทำลาย การตัดต้นไม้เพื่อเปิดพื้นที่ปลูกทุเรียนส่งผลต่อสมดุลธรรมชาติ
ปัญหากฎหมาย การใช้นอมินีซื้อที่ดินผิดกฎหมาย สร้างความเสี่ยงต่อระบบการถือครองที่ดิน
ความยั่งยืน การขยายตัวแบบไม่ยั่งยืนทำให้คุณภาพดินเสื่อมโทรม

เสียงเตือนจากนักวิชาการ

“การขยายพื้นที่ปลูกทุเรียนแบบไม่มีแผนจะส่งผลเสียต่อความยั่งยืนของอุตสาหกรรม และอาจทำให้ไทยสูญเสียความได้เปรียบในด้านคุณภาพ” นักวิชาการด้านเกษตรกรรม กล่าว

การปลอมแปลงจากเวียดนาม – เมื่อทุเรียนเวียดนามสวมหน้ากากไทย

กลยุทธ์ “สวมสิทธิ์” ที่คุกคามตลาด

ปัญหาใหญ่อีกประการหนึ่งคือการที่ผู้ส่งออกเวียดนามนำทุเรียนของตนเองมาปนกับทุเรียนไทย หรือแม้กระทั่งปลอมแปลงแหล่งกำเนิดเพื่อส่งออกไปยังตลาดจีนในราคาที่สูงกว่า

วิธีการที่พบ

การผสมผสาน : นำทุเรียนเวียดนามมาปนกับทุเรียนไทยในสัดส่วนต่างๆ
การปลอมแปลงเอกสาร : ใช้เอกสารส่งออกที่ระบุแหล่งกำเนิดเป็นไทย
การขนส่งผ่านแดน : ส่งทุเรียนเวียดนามผ่านไทยเพื่อให้ดูเป็นสินค้าไทย

ผลกระทบต่อความน่าเชื่อถือ

การปลอมแปลงนี้ไม่เพียงทำให้ตลาดปั่นป่วน แต่ยังส่งผลต่อความน่าเชื่อถือของแบรนด์ทุเรียนไทยในระยะยาว เมื่อผู้บริโภคจีนได้รับสินค้าที่คุณภาพไม่ตรงตามความคาดหวัง

สงครามราคาและต้นทุน

ข้อได้เปรียบของเวียดนาม

เวียดนาม มีข้อได้เปรียบที่สำคัญหลายประการ

ระยะทางใกล้ : ลดต้นทุนขนส่งและเวลาการขนส่งไปจีน
ต้นทุนแรงงานต่ำ : ค่าแรงและต้นทุนการผลิตที่ถูกกว่า
การลงทุนขนาดใหญ่ : รัฐบาลเวียดนามให้การสนับสนุนอย่างจริงจัง
เทคโนโลยีการเก็บรักษา : การพัฒนาเทคโนโลยีหลังการเก็บเกี่ยวที่ทันสมัย

ไทยต่อสู้ด้วยอะไร?

ในขณะที่เวียดนามมีข้อได้เปรียบด้านต้นทุน ไทยยังคงมีจุดแข็งในเรื่อง

คุณภาพพรีเมียม : รสชาติและกลิ่นหอมที่เป็นเอกลักษณ์
ความเชี่ยวชาญ : ประสบการณ์การปลูกและส่งออกที่ยาวนาน
ตราสินค้า : ชื่อเสียงในฐานะ “ราชาแห่งผลไม้”

ภัยคุกคามใหม่ – ทุเรียนจีน

การพึ่งพาตนเองของจีน

สิ่งที่น่าตกใจที่สุดคือการที่จีนเริ่มปลูกทุเรียนของตัวเองอย่างจริงจัง โดยเฉพาะในมณฑลไหหลำและกวางตุ้ง ซึ่งมีรายงานการปลูกมาตั้งแต่ปี 2562 และในปี 2567 ผลผลิตเพิ่มขึ้น 4 เท่าในหนึ่งปี

ความหมายของตัวเลขนี้