สิงคโปร์ ประเทศเล็ก ๆ กับความท้าทายใหญ่หลวง แม้จะเป็นประเทศที่ทันสมัยระดับแนวหน้าของเอเชีย แต่สิงคโปร์กลับเผชิญกับข้อจำกัดด้านทรัพยากรธรรมชาติอย่างรุนแรง โดยเฉพาะในภาคการเกษตร ที่มีทั้งพื้นที่จำกัดและขาดแคลนแรงงาน
ด้วยความมุ่งมั่นที่จะเอาชนะข้อจำกัดเหล่านี้ สิงคโปร์ได้ปฏิวัติการเกษตรของตนเองด้วย “ฟาร์มดิจิทัล” (Digital Farming) นวัตกรรมที่ผสมผสานเทคโนโลยีล้ำสมัยเข้ากับการเกษตร เพื่อเพิ่มประสิทธิภาพการผลิตและความยั่งยืน
จากอดีตสู่ปัจจุบัน การเปลี่ยนแปลงครั้งใหญ่ของการเกษตรในสิงคโปร์
ย้อนกลับไปในปี 2513 สิงคโปร์มีเกษตรกรเพียง 175,400 คน คิดเป็นเพียง 9% ของประชากรทั้งหมด การเกษตรในขณะนั้นยังคงเป็นแบบดั้งเดิม ที่ต้องใช้แรงงานมาก ผลผลิตไม่แน่นอน และไม่ได้มาตรฐาน
เพื่อแก้ปัญหานี้ รัฐบาลสิงคโปร์จึงก่อตั้ง The Primary Production Department (PPD) ขึ้น โดยมีภารกิจ 3 ด้านคือ
- สนับสนุนและช่วยเหลือเกษตรกรในประเทศ
- จัดฝึกอบรมและโครงการพัฒนาต่างๆ
- วางรากฐานด้านการวิจัยและพัฒนา (R&D) ภาคเกษตรกรรม
ความพยายามเหล่านี้มุ่งเน้นไปที่การปรับเปลี่ยนโครงสร้างการเกษตรแบบดั้งเดิม ไปสู่การทำฟาร์มเชิงพาณิชย์ที่ทันสมัยและมีประสิทธิภาพ โดยเน้น “Agrotechnology” หรือการนำเทคโนโลยีมาประยุกต์ใช้ในการเกษตร
Living Lab @ Singapore จุดเริ่มต้นของฟาร์มดิจิทัล
“Living Lab” คือแนวคิดสำคัญในการพัฒนาเมืองสิงคโปร์ ที่บูรณาการเทคโนโลยีและนวัตกรรมเข้ากับการออกแบบเมือง เพื่อสร้างสภาพแวดล้อมที่ยั่งยืนและมีคุณภาพชีวิตที่ดี
แนวคิดนี้ขยายไปสู่ภาคการเกษตรในเมือง ด้วยการพัฒนา “ฟาร์มดิจิทัล” ดังนี้
- เพิ่มคุณภาพของผลผลิต
- สร้างความคุ้มค่าในการลงทุน
- เหมาะสมกับพื้นที่จำกัดของสิงคโปร์
ปัจจุบัน Living Lab ในสิงคโปร์ได้รับความนิยมอย่างมากในกลุ่มคนรุ่นใหม่อายุ 20-30 ปี ที่ต้องการแหล่งอาหารคุณภาพ ปราศจากสารเคมี และบางส่วนยังใช้การทำเกษตรเป็นงานอดิเรกเพื่อผ่อนคลายความเครียดอีกด้วย
ล่าสุด สิงคโปร์มีฟาร์มในเมืองกว่า 62 แห่ง ในเขต Lim Chu Kang และมีแนวโน้มว่าจะเพิ่มขึ้นอีกในอนาคตอันใกล้
3 ต้นแบบฟาร์มดิจิทัลที่ประสบความสำเร็จในสิงคโปร์
- Com Crop ปฏิวัติการเกษตรด้วยระบบ Aquaponics
Com Crop เป็นผู้บุกเบิกการทำเกษตรแนวตั้ง (Vertical Farming) รายแรกของสิงคโปร์ โดยเริ่มต้นบนดาดฟ้าอาคาร Scape ในย่านหรู Orchard ใจกลางเมือง
นวัตกรรมเด่น ระบบ Aquaponics ที่ผสมผสานการปลูกพืชแบบไม่ใช้ดินเข้ากับการเลี้ยงปลา โดย
- นำน้ำเสียจากการเลี้ยงปลาผ่านระบบหินกรอง
- ส่งน้ำที่กรองแล้วไปหล่อเลี้ยงรากพืช
- น้ำที่ผ่านรากพืชจะสะอาดและถูกส่งกลับไปยังบ่อเลี้ยงปลา
ระบบนี้สร้างวงจรนิเวศจำลองที่ยั่งยืน ประหยัดน้ำ และลดการใช้สารเคมี
- Kok Fah Technology Farm (KFTF) ผสมผสานวิถีดั้งเดิมกับเทคโนโลยีทันสมัย
KFTF เป็นฟาร์มขนาดใหญ่ที่ประสบความสำเร็จในการผสมผสานการเกษตรแบบดั้งเดิมเข้ากับเทคโนโลยีสมัยใหม่
เทคโนโลยีที่นำมาใช้
- เรือนกระจก (Green House) ควบคุมสภาพแวดล้อม
- เครื่องใส่ดินอัตโนมัติที่เติมดินได้พอดีกับภาชนะปลูก
- เครื่องมือฝังเมล็ดพืชอัตโนมัติที่ช่วยเพิ่มประสิทธิภาพการปลูก
การผสมผสานนี้ช่วยเพิ่มผลผลิตและคุณภาพ โดยยังคงรักษาคุณค่าทางโภชนาการตามธรรมชาติ
- Sustenir Agriculture ฟาร์มดิจิทัลแห่งอนาคต
Sustenir Agriculture ก้าวไปอีกขั้นด้วยระบบเกษตรแนวตั้งที่ควบคุมสภาพแวดล้อมด้วยคอมพิวเตอร์ (Controlled-Environment Agriculture) อย่างสมบูรณ์
นวัตกรรมที่โดดเด่น
- ระบบควบคุมปริมาณและความถี่ของการให้สารอาหารแก่พืชอย่างแม่นยำ
- การปลูกพืชในอาคาร (Indoor) เพื่อป้องกันมลพิษและศัตรูพืช
- การควบคุมอุณหภูมิและแสงเพื่อกระตุ้นการสังเคราะห์แสง
- หลอดไฟ LED พิเศษที่ถูกคำนวณความเข้มแสง คลื่นความถี่ และระยะเวลาให้คล้ายแสงอาทิตย์
ด้วยเทคโนโลยีเหล่านี้ ทำให้ Sustenir เป็นบริษัทเดียวในสิงคโปร์ที่สามารถปลูกสตรอว์เบอร์รี่ได้อย่างมีคุณภาพ แม้ในสภาพอากาศร้อนชื้น
บทเรียนสู่การเกษตรไทย ปรับใช้แนวคิดฟาร์มดิจิทัลในบริบทของเรา
การเกษตรของไทยมีรูปแบบไม่ต่างจากการทำการเกษตรแบบดั้งเดิมของสิงคโปร์ในอดีต ซึ่งหากนำแนวคิดฟาร์มดิจิทัลมาปรับใช้ อาจก่อให้เกิดการเปลี่ยนแปลงครั้งใหญ่ได้
แนวทางการปรับใช้สำหรับไทย
- ภาครัฐและหน่วยงานที่เกี่ยวข้องควรจัดโครงการให้ความรู้และฝึกอบรมเกี่ยวกับเทคโนโลยีการเกษตรสมัยใหม่
- พัฒนาระบบที่ช่วยให้เกษตรกรทำการเกษตรได้ตลอดทั้งปี ไม่ขึ้นกับฤดูกาล
- ลดการพึ่งพาปุ๋ยเคมี ยาฆ่าแมลง และยากำจัดศัตรูพืช
- ส่งเสริมการปรับตัวไปสู่เกษตรอินทรีย์ที่ผู้บริโภคกำลังให้ความสนใจ
การนำเทคโนโลยีมาประยุกต์ใช้อย่างเหมาะสม จะช่วยให้เกษตรกรไทยได้ผลผลิตที่มากขึ้น มีคุณภาพสูงขึ้น และสร้างมูลค่าเพิ่มได้มากกว่าการทำเกษตรเคมีแบบดั้งเดิมหลายเท่าตัว
ในโลกที่ทรัพยากรมีจำกัดและความต้องการอาหารที่เพิ่มขึ้น ฟาร์มดิจิทัลจึงไม่ใช่เพียงทางเลือก แต่เป็นความจำเป็นสำหรับอนาคตการเกษตรที่ยั่งยืน
อ้างอิง
สำนักงานปลัดกระทรวงเกษตรและสหกรณ์
https://www.opsmoac.go.th/angthong-local_wisdom-preview-431691791895
ข้อมูลของกรมส่งเสริมการค้าระหว่างประเทศ
http://www.ditp.go.th/contents_attach/311511/311511.pdf
บทความอื่น ที่น่าสนใจ
ถอดความสำเร็จ สิงคโปร์ แก้ปัญหา PM2.5 ได้อย่างไร ให้หมอกฝุ่นพิษหายไปอย่างยั่งยืน
