สตาร์ทอัพในเมืองออสตินคิดค้น “MycoDigestible Diapers” ผ้าอ้อมสำเร็จรูปที่ย่อยสลายได้ด้วยเชื้อรา หวังลดปัญหาขยะฝังกลบจากผ้าอ้อมที่ใช้แล้ว
ผ้าอ้อมสำเร็จรูปถือเป็นหนึ่งในขยะครัวเรือนที่ก่อมลภาวะมากที่สุด โดยเฉพาะในสหรัฐอเมริกา ซึ่งข้อมูลจากสำนักงานปกป้องสิ่งแวดล้อม (EPA) ระบุว่าในปี 2018 มีผ้าอ้อมใช้แล้วถูกทิ้งมากถึง 4 ล้านตัน และแทบไม่มีการรีไซเคิลหรือแปรรูปเป็นปุ๋ยหมักเลย ทั้งนี้ ผ้าอ้อมแบบดั้งเดิมสามารถใช้เวลาย่อยสลายนานหลายร้อยปี หมายความว่าผ้าอ้อมชิ้นแรกสุดที่ผลิตเมื่อหลายสิบปีก่อน อาจยังคงถูกฝังกลบอยู่ที่ไหนสักแห่งในปัจจุบัน
คิดใหม่เพื่อโลก: ผ้าอ้อมย่อยพลาสติกได้จากเชื้อรา
บริษัท Hiro Technologies สตาร์ทอัพจากเมืองออสติน รัฐเท็กซัส พยายามแก้โจทย์นี้ด้วยการพัฒนาผลิตภัณฑ์ใหม่ในชื่อว่า MycoDigestible Diapers ซึ่งเป็นผ้าอ้อมสำเร็จรูปที่ “จับคู่” กับเชื้อราสายพันธุ์เฉพาะที่สามารถย่อยสลายพลาสติกได้
หลักการทำงานคือ เมื่อผ้าอ้อมถูกใช้แล้ว ผู้ใช้นำเชื้อราใส่ลงไปก่อนนำไปทิ้ง ความชื้นจากอุจจาระ ปัสสาวะ และสภาพแวดล้อมจะกระตุ้นให้เชื้อราเริ่มกระบวนการย่อยพลาสติก โดยไม่ต้องใช้สารเคมีหรือเทคโนโลยีขั้นสูงเพิ่มเติม
- ลดขยะฝังกลบที่ย่อยสลายยาก โดยเฉพาะผ้าอ้อมซึ่งเป็นขยะครัวเรือนที่พบได้ทั่วไป
- ใช้ชีววิทยาธรรมชาติ (เชื้อรา) แทนการใช้เคมีหรือพลังงานสูง
- เปิดทางให้เกิดระบบเศรษฐกิจหมุนเวียน (circular economy) ในระดับครัวเรือน
- เพิ่มทางเลือกให้ครอบครัวที่ใส่ใจสิ่งแวดล้อม
- กระตุ้นความตระหนักรู้ต่อปัญหาขยะใช้แล้วทิ้ง
เชื้อรากินพลาสติก: จากป่าเอกวาดอร์สู่ห้องทดลองในออสติน
แนวคิดเรื่อง “เชื้อรากินพลาสติก” ไม่ใช่เรื่องใหม่ ย้อนกลับไปในปี 2011 ทีมนักวิจัยจากมหาวิทยาลัยเยล (Yale University) ได้ค้นพบเชื้อราชนิดหนึ่งในป่าเอกวาดอร์ ชื่อว่า Pestalotiopsis microspora ซึ่งสามารถย่อยสลายพลาสติกประเภทโพลียูรีเทนได้ แม้ในสภาพไร้ออกซิเจน เช่น หลุมฝังกลบ
เทโร อิโซคุปปิลา ผู้ร่วมก่อตั้ง Hiro Technologies และอดีตผู้ก่อตั้งแบรนด์สมุนไพร “Four Sigmatic” กล่าวว่า ปัจจุบันมีเชื้อรากว่า 100 สายพันธุ์ที่แสดงความสามารถในการย่อยสลายพลาสติก โดยโครงสร้างทางคาร์บอนของเชื้อรานั้นคล้ายกับพลาสติก จึงสามารถพัฒนาศักยภาพนี้ได้อย่างมีประสิทธิภาพ
เปลี่ยนขยะเป็นดินใน 9 เดือน: ผลทดลองเบื้องต้น
ในห้องทดลองของบริษัท Hiro Technologies มีการบรรจุผ้าอ้อมที่ผ่านการบำบัดด้วยเชื้อราไว้ในขวดโหลที่ปิดผนึก เพื่อสังเกตการย่อยสลายแบบค่อยเป็นค่อยไป หลังผ่านไป 9 เดือน ผลลัพธ์กลายเป็นดินสีดำที่บริษัทอ้างว่าเป็น “พลาสติกที่ถูกย่อยสลายและกลายเป็นดินโดยพื้นฐาน”
แม้ผลลัพธ์จะน่าตื่นตา แต่บริษัทยังระบุว่าต้องทำวิจัยเพิ่มเติม โดยเฉพาะในสภาพแวดล้อมที่แตกต่างกันทั่วโลก เช่น ภูมิอากาศร้อน ชื้น หรือแห้ง เพื่อประเมินประสิทธิภาพการย่อยสลายของเชื้อราในโลกจริง
ขยายแนวคิดสู่สินค้าอื่น: ไม่ใช่แค่ผ้าอ้อมเด็ก
Hiro Technologies ไม่หยุดแค่ผ้าอ้อมเด็กเท่านั้น บริษัทยังมีแผนทดลองใช้เทคโนโลยีเชื้อรากินพลาสติกกับ:
- ผ้าอ้อมผู้ใหญ่
- ผลิตภัณฑ์ดูแลสุขภาพสตรี (เช่น แผ่นอนามัย)
- สินค้าอื่นๆ ที่มีองค์ประกอบของพลาสติก
ขณะนี้ MycoDigestible Diapers วางจำหน่ายผ่านช่องทางออนไลน์ในราคา 35 ดอลลาร์ต่อสัปดาห์ หรือราว 1,200 บาทต่อสัปดาห์ โดย มิกิ อกราวัล ผู้ร่วมก่อตั้งอีกคนซึ่งมีชื่อเสียงจากแบรนด์ชุดชั้นในเพื่อประจำเดือน Thinx ระบุว่า ผลิตภัณฑ์ได้รับความสนใจจากทั้งผู้บริโภคและนักลงทุน นับตั้งแต่เปิดตัวเมื่อเดือนก่อน แม้จะยังไม่เปิดเผยรายละเอียดเชิงพาณิชย์เพิ่มเติม
ทิ้งแล้วต้องคิด: ความเปลี่ยนแปลงทางจิตสำนึก
อกราวัลกล่าวอย่างตรงไปตรงมาว่า “เรามักไม่เคยถามตัวเองว่า ‘สิ่งที่เราทิ้งไปมันหายไปไหน?” แนวคิดเบื้องหลังผลิตภัณฑ์นี้จึงไม่ใช่แค่แก้ปัญหาทางกายภาพ แต่ยังต้องการเปลี่ยนมุมมองของผู้บริโภคให้ตระหนักถึงผลกระทบจาก “ของใช้แบบใช้แล้วทิ้ง” ในชีวิตประจำวันด้วย
แม้ผลิตภัณฑ์นี้ยังจำกัดอยู่ในสหรัฐฯ แต่ประเทศไทยกำลังเผชิญปัญหาขยะจากผ้าอ้อมเช่นกัน โดยเฉพาะในครัวเรือนและสถานดูแลผู้สูงอายุ ซึ่งมีการใช้ผ้าอ้อมจำนวนมาก ขณะเดียวกัน โครงการจัดการขยะอินทรีย์และพลาสติกยังมีข้อจำกัด
หากนำแนวคิดเชื้อรากินพลาสติกมาปรับใช้ในไทย — โดยเฉพาะในพื้นที่เขตร้อนที่เอื้อต่อการเจริญของเชื้อรา — ก็อาจเป็นโอกาสในการต่อยอดเทคโนโลยีเชิงสิ่งแวดล้อมในระดับท้องถิ่นได้ในอนาคต
