ว่านตรุ พรรณไม้เลื้อยดอกหอมของไทย

“ว่านตรุ” ไม้เลื้อยดอกหอม พรรณไม้พื้นเมืองของไทย พบกระจายห่างๆ แถบทุกภาค ขึ้นตามป่าเต็งรัง ป่าดิบแล้ง และป่าดิบชื้น บางครั้งพบตามเขาหินปูน ความสูงจนถึงประมาณ 800 เมตร มีการกระจายพันธุ์ พบได้ที่ลาว, พม่า, เวียดนาม

ว่านตรุ มีชื่อทางวิทยาศาสตร์ว่า Epigynum cochinchinense (Pierre) D. J. Middleton

วงศ์ Apocynaceae

ว่านตรุ มีชื่อวิทยาศาสตร์ว่า Epigynum cochinchinensis (Pierre) D.J.Middleton วงศ์ Apocynaceae ซึ่งพรรณไม้ในสกุล Epigynum Wight มี 6 ชนิด แต่สำหรับในไทยพบพืชสกุลนี้ 3 ชนิด คือ โมกเถา Epigynum auritum (C. K. Schneid.) Tsiang & P. T. Li , เถาเต่าไห้ Epigynum griffithianum Wight และ ว่านตรุ Epigynum cochinchinensis (Pierre) D.J.Middleton

ชื่อสกุลมาจากภาษาละติน “epi” ด้านนอก และภาษากรีก “gynon” เพศเมีย ตามลักษณะช่วงอับเรณูที่เป็นหมันแนบติดยอดเกสรเพศเมีย สำหรับชื่อเรียกแปลกๆว่า “ว่านตรุ” นี้ มาจาก “วันตรือ” ซึ่งเป็นภาษาเขมรที่ใช้เรียกในจันทบุรี

ว่านตรุ จัดเป็นกลุ่มไม้เถา กิ่งมีขนสั้นนุ่ม มีน้ำยางสีขาว ใบเรียงตรงข้าม รูปรี รูปขอบขนาน หรือรูปไข่กลับ กว้าง 2.5–10 ซม. ยาว 7–23 ซม. ปลายแหลมยาวหรือยาวคล้ายหาง โคนกลมหรือเว้าคล้ายรูปหัวใจ เส้นแขนงใบข้างละ 5–13 เส้น แผ่นใบด้านล่างเกลี้ยงหรือมีขนสั้นประปรายโดยเฉพาะตามเส้นกลางใบ

ช่อดอกออกเป็นช่อกระจุกสั้น ๆ บนช่อแยกแขนง ยาว 1–13 ซม. มีขนสั้นนุ่ม ตาดอกเรียวแคบ ดอกรูปดอกเข็ม กลีบเลี้ยงเรียงซ้อนเหลื่อม เกลี้ยงยาว 0.2–0.4 ซม. หลอดกลีบดอกสีขาวหรือสีชมพู ยาว 3–5 ซม. กลีบรูปไข่กลับ สีชมพูหรือสีขาวมีปื้นสีชมพูเข้มที่ปากหลอดกลีบดอก ยาว 1.5–2 ซม. ด้านนอกมีขนละเอียด ด้านในมีขนสั้นนุ่ม กลีบดอกเรียงซ้อนทับกันด้านขวาในตาดอก

เกสรเพศผู้ 5 อัน ติดด้านล่างภายในหลอดกลีบดอก อับเรณูรูปสามเหลี่ยมแคบ ยาว 0.7–1 ซม. โคนเป็นเงี่ยง จานฐานดอกมี 5 พู แยกกัน รังไข่เกลี้ยง สูงประมาณ 1.5 มม. มี 2 คาร์เพล ปลายติดกันเรียวยาวเป็นก้านเกสรเพศเมีย ยาวประมาณ 2 ซม. รวมปลายยอดเกสรเพศเมีย

ผลติดเป็นฝักคู่ ยาว 30–35 ซม. มีขนสั้นนุ่มกระจาย เมล็ดแบน มีกระจุกขนยาวประมาณ 3 ซม.

การกระจายพันธุ์: พม่าและเวียดนาม ในไทยพบกระจายห่างๆ แถบทุกภาค ขึ้นตามป่าเต็งรัง ป่าดิบแล้ง และป่าดิบชื้น บางครั้งพบตามเขาหินปูน ความสูงจนถึงประมาณ 800 เมตร

ข่าวอื่นที่น่าสนใจ

นักวิทยาศาสตร์ประณามแผน ‘โหดร้าย’ สำหรับฟาร์มปลาหมึกแห่งแรกของโลก หลังพิมพ์เขียวรั่วไหล
https://www.thaiquote.org/content/249769

“รวงผึ้ง” พรรณไม้ประจำพระองค์ รัชการที่ 10
https://www.thaiquote.org/content/249759

เซลล์พืชที่กำลังจะตายเตือนเซลล์ที่แข็งแรงให้ช่วยตัวเองจากโรคร้าย
https://www.thaiquote.org/content/249732