“ปลูกต้นไม้” ที่ถือเป็นเครื่องมือสำคัญในการต่อสู้กับการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศ เพราะจะช่วยดูดซับคาร์บอน เพิ่มปริมาณออกซิเจน และ ลดโลกร้อนได้
แต่ไม่ใช่ว่า การปลูกป่า ปลูกต้นไม้ จะเกิดประโยชน์ต่อโลกได้เทียบเท่ากันเสมอไป ขึ้นอยู่กับปัจจัย ทรัพยากร คน และสิ่งสำคัญที่ต้องคำนึงคือ “บางพื้นที่ การฟื้นฟูพื้นการปกคลุมของต้นไม้ ดันทำให้โลกร้อนขึ้นแทนที่จะทำให้โลกเย็นลง มาดูกันว่า เหตุใดจึงเป็นเช่นนั้น มาดูกัน
ต้นไม้เป็นที่รู้จักกันว่าสามารถดูดซับคาร์บอนไดออกไซด์ที่ทำให้โลกร้อนได้ ซึ่งหมายความว่าการปลูกต้นไม้เพื่อเพิ่มพื้นที่ป่าถือเป็นเครื่องมือสำคัญในการช่วยลดโลกร้อน อย่างไรก็ตาม การศึกษาใหม่ที่ตีพิมพ์ในวารสาร Nature Communications พบว่ากลวิธีเหล่านี้อาจก่อให้เกิดความเสียหายควบคู่กับผลดีด้วย
นักวิจัย ค้นพบว่า ในกรณีหลายกรณี หากมีต้นไม้มากเกินไปในพื้นที่เดียวกัน ก็จะทำให้แสงแดดสะท้อนกลับมาจากพื้นผิวโลกน้อยลง และในทางกลับกัน โลกก็ดูดซับความร้อนได้มากขึ้นเช่นกัน
Cr. ภาพ https://th.meteorologiaenred.com/albedo-de-la-tierra.html
แม้ว่านักวิทยาศาสตร์บางคนจะค้นพบแล้วว่า การฟื้นฟูพื้นที่ป่าไม้จะทำให้เกิดการเปลี่ยนแปลงของ ค่าสะท้อนแสงอาทิตย์ (albedo) ซึ่งก็คือปริมาณรังสีดวงอาทิตย์ที่สะท้อนกลับจากพื้นผิวของดาวเคราะห์ แต่นี่เป็นครั้งแรกที่ผู้เชี่ยวชาญสามารถอธิบายปรากฏการณ์นี้ในแง่ที่เรียบง่ายได้
ผู้เขียนผลการศึกษาได้ใช้แผนที่ใหม่เพื่อเจาะลึกถึงผลกระทบของความเย็นที่เกิดจากต้นไม้ และความอบอุ่นที่เกิดจากค่าสะท้อนแสงที่ลดลงพบว่า การเจาะลึกในเชิงปฏิบัติก่อนหน้านี้หลายครั้งล้มเหลวในการคำนวณค่าแอลบีโด ผลจากการตรวจสอบดังกล่าวคือการประเมิน ประโยชน์ต่อ สภาพภูมิอากาศจากการปลูกต้นไม้เพิ่มเติมเกินจริงระหว่าง 20 – 80%
อย่างไรก็ตาม แผนที่ที่พวกเขาใช้ช่วยให้มองเห็นความหวังในอนาคตของการปลูกต้นไม้ใหม่ได้ แผนที่เหล่านี้สามารถช่วยกำหนดได้ว่าจะปลูกต้นไม้ที่ไหนเพื่อให้เกิดผลกระทบเชิงบวกสูงสุดต่อสภาพภูมิอากาศ
การสะท้อนรังสีของพื้นผิวที่มีค่าอัลบีโดแตกต่างกัน
ที่มา https://climate.ncsu.edu/edu/Albedo
แอลบีโด คืออะไร? เหตุใดจึงสำคัญต่อการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศ?
หากพูดให้เข้าใจง่ายๆ ค่าแอลบีโด (albedo) หมายถึง ความสามารถของพื้นผิวในการสะท้อนแสงแดด พื้นผิวที่มีแสงจะสะท้อนแสงจำนวนมากกลับสู่ชั้นบรรยากาศ ซึ่งหมายความว่าพื้นผิวเหล่านั้นมีค่าแอลบีโดสูง
พบว่าค่าแอลบีโดมีค่าสูงสุดในบริเวณที่มีน้ำแข็งปกคลุมโลก หิมะและน้ำแข็งที่ไม่ถูกแตะต้องซึ่งเป็นส่วนหนึ่งในค่าแอลบีโดสามารถสะท้อนพลังงานจากดวงอาทิตย์ได้มากถึง 90%
ในขณะเดียวกัน ป่าไม้มีแนวโน้มที่จะมีสีเข้มกว่าพื้นผิวอื่นๆ ซึ่งหมายความว่าป่าไม้จะดูดซับแสงแดดได้มากกว่าและกักเก็บความอบอุ่นเอาไว้ ทำให้มีค่าการสะท้อนแสงต่ำ
เนื่องจากข้อเท็จจริงนี้ ผู้เชี่ยวชาญบางคนจึงเสนอแนะว่าป่าไม้สามารถกักเก็บความร้อนที่ไม่ต้องการไว้ จึงมีส่วนทำให้เกิดภาวะโลกร้อน
นักวิทยาศาสตร์ กล่าวว่า จะต้องคำนึงถึงผลกระทบของค่าการสะท้อนแสงของป่าไม้ควบคู่ไปกับการพิจารณาประโยชน์จากความสามารถในการกักเก็บคาร์บอนของต้นไม้ด้วย
การ ปลูกต้นไม้ ไม่ได้ไม่ส่งผลดีต่อโลกเท่ากันเสมอไป
ป่าไม้ยังคงเป็นที่รู้กันว่า เป็นแหล่งดูดซับคาร์บอนหลักแห่งหนึ่งของโลก และด้วยเหตุนี้ ประเทศต่าง ๆ หลายประเทศจึงได้ให้คำมั่นว่าจะปลูกต้นไม้หลายพันล้านต้นเพื่อเป็นกลไกป้องกันภาวะโลกร้อน
ผู้เขียนผลการศึกษาบอกว่า ความพยายามทั้งหมดไม่ได้ส่งผลดีต่อโลกเท่ากัน สิ่งสำคัญคือ หน่วยงานต่าง ๆ จะต้องทราบว่า จุดใดดีที่สุดสำหรับการปลูกต้นไม้ใหม่ สภาพแวดล้อมแบบร้อนชื้น เช่น ลุ่มน้ำ อเมซอนและคองโก เหมาะอย่างยิ่งสำหรับการปลูกป่าใหม่ เนื่องจากมีปริมาณคาร์บอนสูงและมีการเปลี่ยนแปลงค่าสะท้อนแสงต่ำ ไม่เพียงแต่ในอเมริกาใต้และแอฟริกาเท่านั้น ป่าในเทือกเขาโปแลนด์แห่งนี้ยังถูกทำลายด้วย Janusz Maniak จาก Unsplash
อย่างไรก็ตาม ในทุ่งหญ้าและทุ่งหญ้าสะวันนาเขตอบอุ่น พบว่าสิ่งที่ตรงกันข้ามเป็นจริง แม้แต่สถานที่ ‘ที่ดีที่สุด’ สำหรับการฟื้นฟูป่า ในปัจจุบันเชื่อกันว่า จะส่งผลให้มีการระบายความร้อนน้อยลงประมาณร้อยละ 20% เมื่อคำนึงถึงการเปลี่ยนแปลงค่าสะท้อนแสงเมื่อเทียบกับที่ประมาณการไว้ก่อนหน้านี้
แม้ว่าเรื่องนี้จะน่ากังวลอยู่บ้าง แต่ผู้เชี่ยวชาญอธิบายว่า การปลูกป่าทดแทนยังคงให้ประโยชน์มหาศาลต่อโลกและผู้คนบนโลก ต้นไม้ที่มากขึ้นหมายถึงระบบนิเวศที่ดีขึ้น และระดับอากาศและน้ำที่สะอาดเพิ่มขึ้น แม้จะมีค่าสะท้อนแสงที่ลดลง
อ้างอิง
https://www.euronews.com/green/2024/03/27/planting-trees-in-the-wrong-places-could-be-contributing-to-global-warming-study-reveals
https://www.bbc.com/future/article/20200521-planting-trees-doesnt-always-help-with-climate-change
บทความอื่น ๆ ที่น่าสนใจ
โลกร้อน ขยะ และ PM2.5 ปัญหาสิ่งแวดล้อมที่คนไทยกังวลในปี 2567
