อาหารชาววัง วัฒนธรรมการกินในราชสำนัก เป็นเรื่องราวที่ควรเล่าขานชาวโลกอีกหนึ่งซอฟท์พาวเวอร์ ผ่านเมนูอาหารผสานนวัตกรรม ทำให้เข้าถึงตลาดได้ง่าย กลายเป็นสินค้าวัฒนธรรมสร้างมูลค่าและคุณค่าเศรษฐกิจสร้างสรรค์ ล่าสุด บพข. กองทุน ว วน. หนุนพัฒนานวัตกรรมอาหารไทยตำรับชาววัง สวนสุนันทา สู่เวทีโลก

หลายเมนูอาหารไทย ถูกจัดอันดับเป็นอาหารเลิศรส ติดอันดับโลก เช่น ต้มยำกุ้ง ผัดไท แกงเขียวหวาน รวมไปถึง ‘อาหารชาววัง’ ที่หากินได้ยาก เป็นอีกหนึ่งวัฒนธรรมการกินหรือ ซอฟท์พาวเวอร์ของไทย เอกลักษณ์ที่ควรได้รับการส่งเสริมให้เป็นที่รู้จักในระดับสากล

ทว่า การจะทำให้ชาวต่างชาติเข้าถึงอาหารชาววังได้นั้น วิธีหนึ่งคือการนำนวัตกรรมมาผสานกับเมนูอาหาร เช่น การทำเป็นอาหารสำเร็จรูปพร้อมทาน ผ่านการทำการตลาดที่เข้มแข็ง อาทิ ผ่านร้านอาหารไทยในต่างประเทศ และงานแสดงสินค้า จะทำให้อาหารไทยเข้าถึงผู้คนทั่วโลกได้กว้างขวางขึ้น เป็นยกระดับเศรษฐกิจสร้างสรรค์ อย่างแท้จริง

ล่าสุด หน่วยบริหารและจัดการทุนด้านการเพิ่มความสามารถในการแข่งขันของประเทศ (บพข.) ภายใต้กองทุนส่งเสริมวิทยาศาสตร์ วิจัย และนวัตกรรม (กองทุน ววน.) ได้สนับสนุนการพัฒนาตำรับอาหารชาววังของมหาวิทยาลัยราชภัฏสวนสุนันทา เพื่อก้าวสู่เวทีระดับโลกในงานมหกรรมอาหารระดับนานาชาติ Fine Food Australia 2024 ซึ่งจัดขึ้นเป็นปีที่ 40 ณ เมืองเมลเบิร์น ประเทศออสเตรเลีย ไปเมื่อเร็ว ๆ นี้

พัฒนานวัตกรรมต่อยอดตำรับอาหารชาววัง
เมนูแกงแพนงเนื้อสูตรต้นตำรับชาววัง

ทั้งนี้ งาน Fine Food Australia 2024 ถือเป็นมหกรรมอาหารที่สำคัญที่สุดของทวีปออสเตรเลีย ดึงดูดผู้ประกอบการจากทั่วโลกเข้าร่วมงาน การจัดแสดงครั้งนี้ยืนยันถึงศักยภาพของอาหารไทยที่สามารถแข่งขันในตลาดสากลได้ โดยเฉพาะอาหารไทยตำรับชาววังที่มีประวัติศาสตร์ยาวนาน

โดยคณะนักวิจัยกลุ่มเศรษฐกิจสร้างสรรค์จาก บพข. ใช้โอกาสนี้ทดสอบตลาดจริง พร้อมนำเสนออาหารชาววังที่สืบทอดจากสมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระสุทธาสินีนาฏ พระวิมาดาเธอ ภายใต้โครงการวิจัย การพัฒนานวัตกรรมต่อยอดตำรับอาหารชาววัง เมนูแกงแพนงเนื้อสูตรต้นตำรับชาววังจากทีมวิจัยมหาวิทยาลัยราชภัฏสวนสุนันทาได้รับความสนใจอย่างล้นหลาม หลายบริษัทแสดงความต้องการสั่งซื้อสินค้าสำเร็จรูปเพื่อนำเข้าสู่ตลาด ซึ่งเป็นการเปิดโอกาสให้เกิดการพัฒนาผลิตภัณฑ์อาหารไทยในเชิงพาณิชย์ต่อไป โดยโครงการนี้มีตลาดเป้าหมายที่สำคัญ 3 ทวีป คือ อเมริกา ยุโรป และออสเตรเลีย

นวัตกรรมอาหารชาววัง
ยกระดับเศรษฐกิจสร้างสรรค์

อีกหนึ่งกิจกรรม คือ ‘นวัตกรรมอาหารชาววัง : ยกระดับมูลค่าเศรษฐกิจสร้างสรรค์สู่เวทีโลก’ ที่จัดขึ้น ณ นครซิดนีย์ โดยความร่วมมือระหว่าง บพข. มหาวิทยาลัยราชภัฏสวนสุนันทา และสมาคมร้านอาหารไทยแห่งประเทศออสเตรเลีย (Thai Restaurant Association of Australia: TRAA) นำโดย ทองพันธ์ มะลิวงษ์ นายกสมาคม TRAA ผู้มีบทบาทในการเผยแพร่วัฒนธรรมอาหารไทยในออสเตรเลียผ่านสถาบัน Australian International College

ต่อยอดอาหารไทยสู่ตลาดสากล
ก้าวสำคัญเผยแพร่วัฒนธรรมไทย

หัทยา คูสกุล กงสุลใหญ่ ณ นครซิดนีย์ กล่าวเปิดงานดังกล่าวว่า อาหารไทยไม่เพียงแต่เป็นรสชาติที่ชาวโลกหลงใหล แต่ยังสะท้อนถึงภูมิปัญญาและวัฒนธรรมที่ลึกซึ้ง การนำอาหารชาววังมาพัฒนาและต่อยอดเข้าสู่ตลาดสากลถือเป็นก้าวสำคัญที่จะช่วยเผยแพร่วัฒนธรรมไทยให้เป็นที่รู้จักในวงกว้าง

นอกจากนี้ นครซิดนีย์ยังเป็นศูนย์กลางของอาหารไทยในออสเตรเลีย ซึ่งเหมาะสมอย่างยิ่งกับการทดลองตลาด และขยายผลการวิจัยในอนาคตบนความร่วมมือระหว่างรัฐบาลโดยกระทรวงการต่างประเทศ ร่วมกับ บพข. มหาวิทยาลัยฯ และภาคธุรกิจ ในการสนับสนุน Destination Thailand Visa (DTV) ซึ่งออกแบบมาเพื่อดึงดูดชาวต่างชาติกลุ่มที่นิยมทำงานทางไกล (digital nomads), ฟรีแลนซ์, และผู้ที่สนใจศึกษาเรียนรู้หลักสูตรระยะสั้น ด้านซอฟท์พาวเวอร์ เช่น การเรียนศิลปะการป้องกันตัวด้วยมวยไทย การเรียนรู้เกี่ยวกับการปรุงอาหารไทยที่ถูกต้อง/คุณประโยชน์ทางโภชนาการของอาหารไทย และการรียนรู้เกี่ยวกับโภชนาการ/การดูแลสุขภาพ เพื่อให้นักท่องเที่ยวกลุ่มนี้สามารถพำนักในประเทศไทยได้เป็นระยะเวลานานขึ้น

พัฒนาวัฒนธรรมอาหาร
สร้างคุณค่า - มูลค่าเศรษฐกิจ

ผศ.สุภาวดี โพธิยะราช ผู้เชี่ยวชาญอาวุโส สกสว. และประธานอนุกรรมการแผนงานการท่องเที่ยวและเศรษฐกิจสร้างสรรค์ บพข. ซึ่งมีบทบาทในการกำหนดทิศทางการพัฒนานวัตกรรมอาหารไทย โดยเน้นการวิจัยและพัฒนาตำรับอาหารชาววังให้ตอบโจทย์ตลาดสากล กล่าวว่า การพัฒนาวัฒนธรรมอาหารไทยให้กลายเป็นนวัตกรรมถือเป็นกลยุทธ์สำคัญที่ บพข. ภายใต้กองทุน ววน. ให้ความสำคัญ โดยเฉพาะการผลักดันและส่งออกซอฟท์พาวเวอร์อาหารไทย ให้กลายเป็นสินค้าวัฒนธรรมที่สร้างทั้งคุณค่าและมูลค่าให้กับเศรษฐกิจสร้างสรรค์ของประเทศไทยได้อย่างยั่งยืน

สมาคมร้านอาหารไทยในออสเตรเลีย
หนุนทีมวิจัยนำอาหารชาววัง ทดลองชิม 7 เมนู

ทองพันธ์ มะลิวงษ์ นายกสมาคมร้านอาหารไทยแห่งประเทศออสเตรเลีย (Thai Restaurant Association of Australia: TRAA) กล่าวว่า สมาคมฯได้สนับสนุนทีมวิจัยในการนำอาหารไทยตำรับชาววังมาปรุงให้ผู้ประกอบการร้านอาหารไทยและนักเรียนชาวต่างชาติได้ทดลองชิมถึง 7 เมนู โดยมีนักเรียนกว่า 60 คนจากหลายประเทศเข้าร่วมชิม

"ความร่วมมือระหว่างสมาคม TRAA กับมหาวิทยาลัยราชภัฏสวนสุนันทา โดยได้รับการสนับสนุนจาก บพข. ช่วยผลักดันให้ร้านอาหารไทยในออสเตรเลียเติบโตและนำอาหารชาววังให้เป็นที่รู้จักในระดับนานาชาติ"

ต้องการเชฟอาหารไทยทักษะสูง
กว่า 1,000 คนในออสเตรเลีย

ทองพันธ์ ยังกล่าวถึงโอกาสในการขยายความร่วมมือในอนาคตเพื่อพัฒนาบุคลากร (เชฟ) ที่มีทักษะสูง ว่า ขณะนี้ร้านอาหารไทยในออสเตรเลีย ต้องการเชฟอาหารไทย ทักษะสูงกว่า 1,000 ตำแหน่ง ในการประกอบอาหาร โดยต้องมีความสามารถในการสื่อสารภาษาอังกฤษได้

ทั้งนี้ การวิจัยในการพัฒนานวัตกรรมอาหารไทยตำรับชาววังสู่ตลาดสากลในครั้งนี้ นำโดย ผศ.ดร.ชุมพล รอดแจ่ม ผู้อำนวยการแผนงานวิจัย และ ผศ.ดร.ชลภัสสรณ์ สิทธิวรงค์ชัย คณบดีวิทยาลัยนวัตกรรมและการจัดการ มหาวิทยาลัยราชภัฏสวนสุนันทา โดยเน้นย้ำการสร้างมูลค่าเพิ่มให้กับเศรษฐกิจไทยผ่านการส่งออกวัฒนธรรมอาหารไทย

ผศ.ดร.ชุมพล กล่าวว่า ความสำเร็จในครั้งนี้แสดงถึงศักยภาพในการนำภูมิปัญญาไทยไปประยุกต์ใช้ในเวทีสากล ซึ่งได้รับการสนับสนุนหลักจาก บพข. ในการพัฒนานวัตกรรมอาหารให้ตอบโจทย์ตลาดต่างประเทศ

ด้านผศ.ดร.ชลภัสสรณ์ กล่าวว่า มหาวิทยาลัยราชภัฏสวนสุนันทา ยินดีให้ความร่วมมือกับสถานกงสุลไทย นครซิดนีย์ สมาคมร้านอาหารไทยแห่งประเทศออสเตรเลีย เพื่อพัฒนาศักยภาพอาหารไทยด้วยนวัตกรรมพร้อมใช้เพื่อสร้างมูลค่าให้กับเศรษฐกิจสร้างสรรค์ของประเทศไทย ร่วมกับบพข.ต่อไป

การเข้าร่วมงานครั้งนี้ไม่เพียงแค่เป็นการทดสอบตลาดจริง แต่ยังเป็นการสร้างเครือข่ายความร่วมมือระหว่างสถานกงสุล ผู้ประกอบการ และนักวิจัย ที่ร่วมขับเคลื่อนกับ บพข.แผนงานการท่องเที่ยวและเศรษฐกิจสร้างสรรค์ เพื่อผลักดันและส่งออกวัฒนธรรมอาหารไทย 1 ในซอฟท์พาวเวอร์ก้าวสู่ตลาดสากลอย่างมั่นคงและยั่งยืน