ส่องวิธีการขับเคลื่อนดิจิทัลวอลเล็ต ให้ถึงมือคนจน เพิ่มความเท่าเทียมกระตุ้นเศรษกิจฐานราก หอการค้าแนะ 3 วิธีการใช้ เปิดลงทะเบียนให้มากที่สุดและรวดเร็ว เน้นร้านค้าท้องถิ่น และป้องกันฉ้อโกง

หลังจากที่รัฐบาลประกาศโครงการดิจิทัลวอลเล็ต 10,000 บาท (Digital Wallet) ซึ่งเป็นโยบายเติมเงินลงกระเป๋าประชาชนเพื่อกระตุ้นเศรษฐกิจทั้งระบบ ล่าสุดวันนี้ (24 กรกฎาคม 2567) นายพิชัย ชุณหวชิร รองนายกรัฐมนตรี และรัฐมนตรีว่าการกระทรวงการคลัง ได้แถลงถึงความพร้อมเฟสแรกเติมเงิน 10,000 บาทผ่าน ดิจิทัลวอลเลต เริ่มเปิดให้ลงทะเบียนวันที่ 1 สิงหาคม - 15 กันยายน 2567 และการใช้จ่ายจะเริ่มในไตรมาส 4 ของปี 2567

โดยมีวัตถุประสงค์เพื่อส่งเสริมให้มีเม็ดเงินหมุนเวียนในพื้นที่ และช่วยบรรเทาภาระค่าครองชีพ ยกระดับคุณภาพชีวิตประชาชนและชุมชนมีความเข้มแข็งในด้านเศรษฐกิจ และสนับสนุนการพัฒนาให้เกิดนวัตกรรมด้านเทคโนโลยีดิจิทัลเพื่อประโยชน์ต่อเศรษฐกิจและสังคม

ประโยชน์ทางเศรษฐกิจ
ครอบคลุมประชาชน-ร้านค้าเล็ก-ใหญ่

โดยรัฐบาลมองว่า เมื่อเริ่มดำเนินโครงการแล้ว จะเกิดการใช้จ่ายและประโยชน์ทางเศรษฐกิจ 4 แบบ ได้แก่

     1.การใช้จ่ายระหว่างประชาชนกับร้านค้าขนาดเล็ก ที่จะเป็นการกระตุ้นเศรษฐกิจไปยังฐานราก กระจายไปพร้อมกันทุกอำเภอทั่วประเทศ ช่วยบรรเทาความเดือดร้อน ลดภาระค่าใช้จ่ายแก่ประชาชน
     2.การใช้จ่ายระหว่างร้านค้า ขนาดเล็กกับร้านค้าขนาดใหญ่
     3.การใช้จ่ายระหว่างร้านค้าขนาดใหญ่กับร้านค้าขนาดใหญ่ซึ่งจะทำให้เกิดการต่อยอดกำลังซื้อ การบริโภค หรือสร้างโอกาสในการลงทุนเพื่อประกอบอาชีพ
     4.พลังการใช้จ่ายของประชาชนแต่ละคนจะเกิดผลต่อการหมุนเวียนของกิจกรรมทางเศรษฐกิจเป็นทวีคูณ ช่วยฟื้นฟูภาคการผลิตของประเทศ และสร้างความเชื่อมั่นต่อระบบเศรษฐกิจในภาพรวม

ประชาชนสามารถใช้จ่ายกับร้านค้าขนาดเล็ก ร้านสะดวกซื้อเท่านั้น ไม่รวมห้างสรรพสินค้า ห้างค้าปลีก ค้าส่งขนาดใหญ่ระดับประเทศหรือระดับท้องถิ่น โดยจะต้องซื้อสินค้าในอำเภอ ตามที่อยู่ในทะเบียนบ้าน รวมถึงร้านค้ากับ ร้านค้า ที่สามารถซื้อขายสินค้าระหว่างกันได้

ทั้งนี้รัฐบาลจะเปิดให้ประชาชนที่สนใจลงทะเบียนเข้าร่วมโครงการฯ ในระหว่างวันที่ 1 สิงหาคม - 15 กันยายน 2567 และมีกำหนดการที่จะให้เริ่มใช้จ่ายในโครงการฯ ภายในไตรมาสที่ 4 ของปี 2567

วางเป้าคนไทยเข้าร่วม 45 ล้านคน

รัฐบาลคาดว่าจะมีคนเข้าร่วม 45 ล้านคน จึงเตรียมเงินไว้ 4.5 แสนล้านบาท ส่วนคุณสมบัติผู้ที่จะได้รับเงินดิจิทัล มีชื่ออยู่ในทะเบียนบ้าน มีสัญชาติไทย มีอายุ 16 ปีบริบูรณ์ขึ้นไป ณ เป็นผู้ที่มีรายได้ไม่เกิน 840,000 บาท สำหรับปีภาษี 2566 โดยกรมสรรพากรประมวลผลข้อมูล 7 วันก่อนเปิดการลงทะเบียน

และไม่เป็นผู้มีเงินฝากกับธนาคารพาณิชย์ และสถาบันการเงินเฉพาะกิจรวมกันเกินกว่า 500,000 บาท โดยจะตรวจสอบข้อมูลเงินฝาก 6 ประเภท เงินฝากกระแสรายวัน เงินฝากออมทรัพย์ เงินฝากประจำ บัตรเงินฝาก ใบรับเงินฝาก และผลิตภัณฑ์เงินฝากในชื่อเรียกอื่นใดที่มีลักษณะเดียวกัน โดยกำหนดวันตรวจสอบสิทธิ 31 มีนาคม 2567

ที่สำคัญไม่เป็นผู้ที่อยู่ต้องโทษจำคุกในเรือนจำ ไม่เป็นผู้ที่ถูกระงับสิทธิ หรือถูกเรียกเงินคืน ในมาตรการและโครงการอื่น ๆ ของรัฐ ไม่เป็นผู้ที่ฝ่าฝืนเงื่อนไขของมาตรการและโครงการอื่น ๆ ของรัฐ

ลงทะเบียนสำหรับประชาชนทั่วไปผ่านแอพพลิเคชั่น ‘ทางรัฐ’ ของคนที่มีสมาร์ทโฟน ตั้งแต่ 1 สิงหาคม – 15 กันยายน 2567 และลงทะเบียนของประชาชนที่ไม่มีสมาร์ทโฟน ตั้งแต่ 16 กันยายน-15 ตุลาคม 2567 ไม่จำกัดจำนวนประชาชนที่ใช้สิทธิ

หอการค้าแนะ 3 วิธีใช้ดิจิทัลวอลเล็ต
เคลื่อนเศรษฐกิจโตยั่งยืน

ดร.ธนวรรธน์ พลวิชัย อธิการบดีมหาวิทยาลัย หอการค้าไทย ให้แนวคิดถึงหลักการการพัฒนาดิจิทัลวอลเล็ตให้เกิดความยั่งยืนว่า ควรบริหารจัดการวางระบบป้องกัน และรับมือกับปัญหาที่เกิดขึ้น พร้อมกับแบ่งปันผลประโยชน์ให้ทุกฝ่ายที่เกี่ยวข้องได้รับประโยชน์ร่วมกันจากเม็ดเงินนี้ ที่นำไปสู่การแก้ไขปัญหาช่วยคนฐานราก และขับเคลื่อนการฟื้นตัวทางเศรษฐกิจเมื่อเกิดการใช้จ่ายเงิน รวมไปถึงการสร้างผลกระทบให้เกิดความยั่งยืนได้ในอนาคต จึงต้องจัดการ 3 ประเด็นหลัก คือ

1.การประชาสัมพันธ์สร้างความเข้าใจให้กับคนที่ลงทะเบียนรับสิทธิ์ และผู้ที่เข้าร่วมเป็นร้านค้า ยิ่งมีจำนวนร้านค้าบริการมากขึ้น ก็จะนำไปสู่การเข้าถึงการใช้งานได้เพิ่มขึ้นในหลากหลายสินค้า โดยเฉพาะการส่งเสริมร้านค้าและสินค้าที่จะนำไปสู่การประกอบอาชีพ มากกว่าสินค้าที่เพียงใช้และกินก็หมดไป ตลอดจนร้านค้าที่เข้าร่วมโครงการควรเป็นร้านค้าท้องถิ่น ร้านค้าขนาดเล็ก ไม่ใช่เพียงร้านสะดวกซื้อ เช่น 7-11 เพื่อเป็นการกระจายผลประโยชน์ให้ครอบคลุมและเข้าถึงการใช้จ่ายสินค้ากับทุกคน

2.บริหารจัดการลงทะเบียนให้รวดเร็วเพื่อให้เกิดการใช้จ่ายอย่างรวดเร็ว เพื่อให้เกิดการกระตุ้นเศรษฐกิจได้ทันภายปีนี้ เพราะตามกำหนดการที่วางไว้ลงทะเบียนร้านค้าในเดือนตุลาคม 2567 ยังเป็นการใช้เวลาเกือบไตรมาสสุดท้ายของปี จึงอาจจะทำให้การขับเคลื่อนเศรษฐกิจล่าช้าออกไปอีก

3.ป้องกันการเกิดการทุจริต จึงต้องมีการรวบรวมการประเด็นปัญหาที่เคยเกิดขึ้นในอดีต อย่างเช่น การสมรู้ร่วมคิดกันระหว่างเจ้าของร้านค้า และผู้ใช้ในการตกลงกันนำเงินมาใช้ในทางที่ผิดวัตถุประสงค์ของดิจิทัลวอลเล็ต

ดิจิทัลวอลเล็ต
กําลังพัฒนาเป็นทางเลือกที่ยั่งยืน
แทนการชําระเงินสด

อย่างไรก็ดี หนึ่งในเป้าหมายการขับเคลื่อนโครงการดิจิทัลวอลเล็ตของรัฐบาลไทย ไม่เพียงแต่เป็นการส่งเสริมเศรษฐกิจ แต่ยังเป็นการพัฒนาให้เกิดนวัตกรรมด้านเทคโนโลยีดิจิทัลเพื่อประโยชน์ต่อเศรษฐกิจและสังคม ซึ่งจะมีส่วนสร้างความเท่าเทียมในสังคม สามารถเข้าถึงเทคโนโลยีดิจิทัล และบริการทางการเงินสมัยใหม่ ขับเคลื่อนสังคมไร้เงินสด

เมื่อดูภาพรวมทั่วทั้งอุตสาหกรรมเทคโนโลยีทางการเงิน (FinTech) พบว่าการปรับตัวและการนําดิจิทัลวอลเล็ตมาใช้กําลังกลายเป็นเครื่องมือทรงพลังที่ขับเคลื่อนผลประโยชน์ทางเศรษฐกิจและสังคมในพร้อมกับการลดผลกระทบต่อสิ่งแวดล้อม เนื่องจากดิจิทัลวอลเล็ตกําลังพัฒนาเป็นทางเลือกที่ยั่งยืนแทนวิธีการชําระเงินสด

ดิจิทัลวอลเล็ตมีบทบาทสําคัญในการส่งเสริมระบบการเงินทั่วโลก ด้วยการให้บริการทางการเงินที่เข้าถึงได้และราคาไม่แพง ช่วยให้ทุกคนสามารถเข้าถึงโครงสร้างพื้นฐานด้านการธนาคารได้อย่างไร้จํากัดและเท่าเทียม

อีกทั้งยังช่วยลดช่องว่างคนทุกกลุ่ม โดยเฉพาะกลุ่มคนที่ด้อยโอกาสไม่ว่าจะทางภูมิศาสตร์ รวมถึงชุมชนในพื้นที่ชนบท ชุมชนที่มีรายได้ต่ำเข้าถึงธนาคารยุคใหม่ ทำให้ทุกคนมีส่วนร่วมในเศรษฐกิจดิจิทัล และมีส่วนช่วยในการพัฒนาทางเศรษฐกิจ

สังคมไร้เงินสด
ลดคาร์บอนฟุตพริ้นท์

ไม่เพียงเท่านั้นยังเป็นเครื่องมือที่มีส่วนช่วยอนุรักษ์สิ่งแวดล้อม เพราะการทําธุรกรรมแบบไม่ใช้เงินสด ลดการสร้างขยะจํานวนมาก และช่วยลดปลดปล่อยคาร์บอน ขณะที่วิธีการชําระเงินแบบเก่าพึ่งพาพลาสติกอย่างมาก เช่น บัตรเครดิต บัตรเดบิต ธนบัตร และเหรียญโลหะ ทั้งหมดนี้มีส่วนทําให้เกิดวิกฤตขยะพลาสติกทั่วโลกและมลภาวะต่อสิ่งแวดล้อม เนื่องจากการ์ดมักทําจากวัสดุที่ไม่สามารถย่อยสลายได้ทางชีวภาพ ทําให้เกิดภูเขาของหลุมฝังกลบที่ใช้เวลาหลายชั่วอายุคนในการย่อยสลาย หรืออีกทางหนึ่ง ก็ขยะจะถูกเผาหรือทิ้งในทางน้ําและมหาสมุทร

อย่างไรก็ดี ดิจิทัลวอลเล็ตสามารถเพิ่มประสิทธิภาพการใช้ทรัพยากรโดยการปรับปรุงกระบวนการชําระเงินให้คล่องตัว เพราะวิธีการชําระเงินแบบเก่าต้องใช้โครงสร้างพื้นฐานทางกายภาพ อิฐและปูน เช่น ตู้ ATM หรือ point-of-sale (POS) ซึ่งใช้พลังงานและต้องการการบํารุงรักษา แต่ดิจิทัลวอลเล็ตไม่ต้องใช้สิ่งเหล่านี้

ดิจิทัลช่วยเพิ่มมูลค่าทางสังคม

ขณะที่นักพัฒนาธุรกิจอย่าง Peter Eikelboom จากธุรกิจ Online Identity SIDN มองว่า การใช้ดิจิทัล สามารถเพิ่มมูลค่าให้กับสังคมโดยรวมได้ เพราะจะเห็นว่าในสถานการณ์ปัจจุบัน ‘ข้อมูลส่วนบุคคล’ ไม่มีที่อยู่ที่แน่นอน และถูกเก็บเอาไว้ในห้องนิรภัยทุกประเภทที่ควบคุมโดยบริษัทเทคโนโลยียักษ์ใหญ่ บางครั้งคุณอาจแอบดูข้างในได้ แต่ประตูก็ปิดลงอีกครั้ง และแน่นอนว่าคุณไม่สามารถควบคุมข้อมูลของคุณได้

ในฐานะองค์กรไม่แสวงหากำไร SIDN เผยถึงวิธีการทำให้ดิจิทัลวอลเล็ท มีบทบาทในการพัฒนาสังคมและเศรษฐกิจ ยึดหลัก 3 ประการ ได้แก่ การเติบโตทางเศรษฐกิจได้อย่างปลอดภัยและมีเสถียร จึงรวบรวมแนวทางการบริหารจัดการด้วยวิธีการ และการบริหารจัดการในประเด็นต่างๆดังนี้

1.ปัจจัยประกอบการพิจารณาในบริบทของความยั่งยืนทางดิจิทัล

-การดูและป้องกันและการแบ่งปันข้อมูลสามารถสร้างความสะดวกสบาย

ข้อมูลส่วนตัวของประชาชนจะต้องถูกเก็บให้ปลอดภัย เพื่อให้เกิดความไว้วางใจ โดยเฉพาะประเด็นทางการเมือง เจ้าของข้อมูลจึงควรมีสิทธิ์ควบคุมในชีวิตดิจิทัลของตนเองด้วย ซึ่งเริ่มต้นด้วยความเป็นส่วนตัวโดยการออกแบบ ซึ่งหมายความว่าต้องชัดเจนในเชิงลึกในเทคโนโลยีว่าใครสามารถเข้าถึงข้อมูลใดและจากที่ใด ประการที่สอง เราต้องมีโซลูชันแบบกระจายอำนาจเพื่อหลีกเลี่ยงความเสี่ยง เช่น การรวมอำนาจ การผูกขาด และความเป็นไปได้ของการเฝ้าติดตามที่เกี่ยวข้องกับข้อมูลที่ถูกจัดเก็บไว้ที่ศูนย์กลางเพื่อกระตุ้นให้เกิดนวัตกรรมดิจิทัลในระดับโลก

-ความโปร่งใส ในการดำเนินงาน ถือว่ามีความสำคัญมาก เพราะเป็นประเด็นที่ละเอียดอ่อนโดยเฉพาะอย่างยิ่งเมื่อต้องพิจารณาโซลูชันดิจิทัลที่ยั่งยืนสำหรับข้อมูลประจำตัวออนไลน์และข้อมูลส่วนบุคคล นั่นคือเหตุผลที่ SIDN พัฒนากระเป๋าสตางค์ดิจิทัลสำหรับโทรศัพท์มือถือที่เรียกว่า IRMA ซึ่งย่อมาจาก 'I Reveal My Attributes'

-สร้างความมั่นใจให้กับผู้ใช้ในโลกดิจิทัล โดยยึดตามปัจจัยทั้งหมดที่ได้กล่าวไป และเรานำเสนอโซลูชันโอเพ่นซอร์สนี้ให้ทุกคนได้ใช้งานและปรับใช้ตามวัตถุประสงค์ของตนเอง โซลูชันนี้ทำให้องค์กรต่าง ๆ มอบการเข้าถึงบริการออนไลน์ทั้งหมดได้อย่างง่ายดาย ปลอดภัย และรักษาความเป็นส่วนตัวให้กับผู้ใช้ ไม่เพียงแค่การเข้าสู่ระบบเท่านั้น แต่ยังรวมถึงการโทรหา ID การยืนยันข้อมูล การอนุญาต และการลงนามในเอกสารดิจิทัล และยังสามารถเลือกแบ่งปันข้อมูลกับบริการที่เชื่อมต่อได้อีกด้วย

-การหลีกเลี่ยงอาชญากรรมทางไซเบอร์ การฟิชชิ่ง และแม้แต่การปลอมแปลงข้อมูลลึกที่เพิ่มขึ้นในช่วงนี้ ดังนั้น ในฐานะโซลูชันการระบุตัวตนดิจิทัล IRMA จึงมอบความเป็นไปได้ที่ไม่มีที่สิ้นสุด นอกจากนี้ แม้ว่าเทคโนโลยีพื้นฐานจะมีความซับซ้อนมาก แต่เมื่อติดตั้งแล้ว แอปจะใช้งานง่ายมาก แม้แต่สำหรับผู้สูงอายุและกลุ่มประชากรอื่น ๆ ที่บางครั้งถูกกีดกันหรือเสียเปรียบ ด้วยเหตุนี้ จึงสามารถช่วยเอาชนะความไม่เท่าเทียมกันทางสังคมบางประการที่ขัดขวางไม่ให้ผู้คนบางกลุ่มได้รับประโยชน์จากการเปลี่ยนแปลงทางดิจิทัลในปัจจุบัน

2.การสร้างความตระหนักรู้เกี่ยวกับความยั่งยืนทางดิจิทัลในตลาด

องค์กรภาคสาธารณะและเอกชนดูเหมือนจะตระหนักมากขึ้นเรื่อย ๆ ถึงปัญหาที่เกี่ยวข้องกับความเป็นส่วนตัวและการควบคุมข้อมูล เช่น อธิปไตยของข้อมูล ดังนั้น เมื่อเราบอกพวกเขาเกี่ยวกับประโยชน์ของ IRMA พวกเขาก็เข้าใจว่าเรากำลังพูดถึงอะไร แม้ว่าพวกเขาจะยังไม่พร้อมที่จะนำ IRMA มาใช้ก็ตาม ดังนั้น ฉันจึงมองว่าไม่ใช่เรื่องของ "หาก" แต่เป็นเรื่องของ "เมื่อไร"

อย่างไรก็ตาม ในขณะนี้ องค์กรส่วนใหญ่ดูเหมือนจะลังเลที่จะขอให้ผู้คนติดตั้งแอปเพิ่มเติมลงในโทรศัพท์ของตนเอง พวกเขามีเพียงพอแล้วหรือยัง?

สิ่งที่พบว่าน่าทึ่งคือผู้บริโภคส่วนใหญ่ดูเหมือนจะยอมรับว่าโลกดิจิทัลในปัจจุบันต้องการให้พวกเขามีบัญชีออนไลน์จำนวนมาก โดยแต่ละบัญชีมีรหัสผ่านที่แตกต่างกัน และพวกเขาคุ้นเคยกับการต้องส่งข้อมูลเดียวกันซ้ำแล้วซ้ำเล่าให้กับหน่วยงานต่าง ๆ มากมาย เช่น เมื่อต้องย้ายบ้าน ยื่นขอสินเชื่อที่อยู่อาศัย หรือยื่นคำร้องขอสินไหมทดแทนจากประกัน เป็นต้น

แต่โซลูชันการระบุตัวตนดิจิทัลสามารถนำเสนอวิธีอื่น ๆ ให้กับพวกเขาได้ เราสามารถทำให้กระบวนการที่ขับเคลื่อนด้วยข้อมูลเหล่านี้ง่ายขึ้นมากสำหรับพวกเขา และปลอดภัยมากขึ้นด้วย บางครั้งผู้คนต้องการความช่วยเหลือเล็กน้อยในการเริ่มต้น ตัวอย่างเช่น ในการตอบสนองต่อการศึกษาที่แสดงให้เห็นว่า 20-25% ของพลเมืองต้องการความช่วยเหลือด้านการเปลี่ยนผ่านสู่ดิจิทัล

เทศบาลอัมสเตอร์ดัมได้เปิดตัวบริการเพื่อนเพื่อช่วยเหลือผู้คนในการดาวน์โหลดและติดตั้งกระเป๋าสตางค์ IRMA โครงการนำร่องต่างๆ ได้แสดงให้เห็นว่าเมื่อผู้คนค้นพบวิธีที่แตกต่างและสะดวกกว่าในการทำสิ่งเหล่านี้ พวกเขาก็เต็มใจที่จะดาวน์โหลดและใช้แอป IRMA มากขึ้น ดังนั้น เมื่อผู้คนได้รับประโยชน์มากขึ้น ฉันมั่นใจว่าการเปลี่ยนแปลงนี้จะรวดเร็วขึ้นอย่างรวดเร็ว

ที่มา: https://www.dotmagazine.online/issues/digital-responsibility-and-sustainability/industry-as-a-driver-for-digitalization-of-european-economy/irma-digital-wallets-digital-sustainability